Τήν ἄνθηση αὐτή τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς Κύπρου ἦλθε νά ἀνακόψει ἡ κατάληψη τῆς νήσου ἀπό τούς Φράγκους, ἀπό τό 1192 μέχρι τό 1571. ῾Ο᾿Αρχιεπίσκοπος καί οἱ ᾿Επίσκοποι ἐκδιώχθηκαν ἀπό τίς ἐπισκοπικές ἕδρες τους, τίς ὁποῖες κατέλαβε ἡ Λατινική ῾Ιεραρχία. ῎Ετσι γιά μιά ἀρκετά μεγάλη περίοδο ἡ ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία Κύπρου μπορεῖ κανείς νά πεῖ πώς ἔμμεσα ἔχασε τήν ἀνεξαρτησία της, γιατί οἱ Λατίνοι κατακτητές ἐπενέβαιναν στίς ἐκλογές τῶν ᾿Επισκόπων καί σ\' αὐτές ἀκόμη τίς ἐκλογές τῶν ῾Ηγουμένων τῶν ᾿Ορθοδόξων Μονῶν. Οἱ μέχρι τότε 14 ᾿Ορθόδοξες ᾿Επισκοπές τῆς Κύπρου περιορίσθηκαν σέ 4, ὅσες δηλαδή ἦταν καί οἱ Ρωμαιοκαθολικές ᾿Επισκοπές.
Τοῦτο δέν ἔγινε χωρίς τή μαχητική ἀντίδραση τόσο τοῦ ὀρθόδοξου κλήρου, ὅσο καί τοῦ λαοῦ. ῾Η ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία τῆς Κύπρου ἀντιμετώπιζε γιά μιά ἀκόμη φορά διωγμούς, ὄχι πιά ἀπό ἀλλοθρήσκους, ἀλλά ἀπό ἑτεροδόξους. Χαρακτηριστικό εἶναι τό μαρτύριο τῶν 13 ὀρθοδόξων μοναχῶν τῆς Μονῆς Καντάρας τό 1231, πού προκάλεσε ζωηρή συγκίνηση ὄχι μόνο μεταξύ τῶν Κυπρίων, ἀλλά καί μεταξύ τῶν ἄλλων ᾿Ορθόδοξων Χριστιανῶν.
Οἱ διωγμοί, οἱ πιέσεις, ἡ ἁρπαγή τῶν περιουσιῶν τῶν ὀρθοδόξων, ὡς καί τῶν Μονῶν, καί τά τόσα ἄλλα μέσα πού χρησιμοποίησαν οἱ ἐκπρόσωποι τῆς Λατινικῆς ᾿Εκκλησίας, δέν μπόρεσαν νά ξεριζώσουν τήν ὀρθόδοξη πίστη καί παράδοση ἀπό τίς ψυχές τῶν ᾿Ορθοδόξων ῾Ελλήνων Κυπρίων. Γι\' αὐτό εὐθύς, μόλις οἱ Φράγκοι ἀναγκάσθηκαν νά ἐγκαταλείψουν τήν Κύπρο, ἡ ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία ἔγινε καί πάλι ἡ κυρίαρχη ᾿Εκκλησία ἀπό τή μία ὥς τήν ἄλλη ἄκρη τῆς νήσου μας.
Δρ. Αντρέα Μιτσίδη