Δημοσιεύτηκε: Απρίλιος 28. 2009 20:50
Challenges and Options of the Intercultural Dialogue
Το τριήμερο 24-27 Απριλίου 2009 πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο Hilton στη Λευκωσία Συνέδριο, που διοργανώθηκε από το Παρατηρητήριο Μέσης Ανατολής και το Ίδρυμα Konrad Adenauer Stiftung. Στο συνέδριο, που στεγάστηκε κάτω από το γενικό τίτλο Global Commons and Universal Values in the Euro-Mediterranean Partnership - Challenges and Options of the Intercultural Dialogue, πήραν μέρος διακεκριμένοι επιστήμονες και εκπρόσωποι θρησκειών από διάφορες χώρες. Το Γραφείο Διεκκλησιαστικών Σχέσεων και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Εκκλησίας της Κύπρου εκπροσωπήθηκε από το Θεολόγο- Θρησκειολόγο δρα Φαίδωνα Παπαδόπουλο, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα "Public Order in the Dialogue of Religions and Cultures : Democracy - Rule of Law - Human Rights".
Παρακάτω, ακολουθεί η εισήγηση του Δρ Φαίδωνος Παπαδόπουλου μεταφρασμένη στην Ελληνική (στο χώρο μεταφόρτωσης αρχείων μπορείτε να λάβετε την εισήγηση και στην αγγλική):
"Ως θρησκεία ορίζεται γενικά η αμοιβαία σχέση Θεού και ανθρώπου και, σύμφωνα με τη χριστιανική διδασκαλία, η προσωπική σχέση του πιστού με τον εναθρωπήσαντα Θεό, τον Ιησού Χριστό. Σκοπός της θρησκείας είναι η σωτηρία του ανθρώπου και η εξασφάλιση της αιώνιας ζωής, που επιτυγχάνονται μέσω της ακολούθησης ενός συστήματος θεολογικών αληθειών, λατρευτικών πρακτικών και ηθικών αξιών. Είναι συνεπώς ευνόητο ότι η θρησκεία δεν αδιαφορεί για την καθημερινότητα και για τα εγκόσμια, αφού αυτή η ζωή είναι το στάδιο αγώνα και προετοιμασίας για την εξασφάλιση της αιωνιότητας.
Σ’ένα χριστιανικό κείμενο του δεύτερου μ.Χ. αιώνα, την Επιστολή προς Διόγνητον, αναφέρεται ότι οι Χριστιανοί ζουν στη γη αλλά είναι πολίτες του ουρανού. Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι οι βασικές πολιτικές και κοινωνικές αξίες, όπως η δημοκρατία, η νομιμότητα και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι επιθυμητές όχι γιατί κάνουν τη ζωή καλύτερη, αλλά γιατί βοηθούν στην επίτευξη του σκοπού κάθε ανθρώπινης ύπαρξης.
Για τους πιστούς, νομοθέτης και κριτής είναι ο ίδιος ο Θεός, που είναι πάνω και πέρα από κάθε αδυναμία ή ανάγκη και ταυτόχρονα είναι η Αγάπη. Και αν κάθε κοινωνική, πολιτική ή άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα στηριζόταν στην αγάπη, η κοινωνία θα ήταν ασφαλώς καλύτερη. Βεβαίως, σήμερα, στα περισσότερα κράτη, οι κυβερνήσεις εκλέγονται με δημοκρατικές διαδικασίες δεν είναι όμως βέβαιο ότι η δημοκρατία λειτουργεί σωστά. Οι καταχρήσεις εκ μέρους αξιωματούχων είναι κανόνας και ισχυροί πολιτικοί ή οικονομικοί παράγοντες βρίσκουν τρόπους να επιβάλλονται με δικτατορικό τρόπο στο λαό.
Ο Χριστιανισμός προβάλλει ως κορυφαίο παράδειγμα δημοκρατικής λειτουργίας την αγαπητική σχέση μεταξύ των προσώπων της Αγίας Τριάδας. Σ’αυτή τη σχέση δεν υπάρχει εγωισμός ή υστεροβουλία, ούτε τάση επιβολής, ούτε βέβαια αναρχία. Αυτό το ουράνιο πρότυπο προτείνει προς μίμηση στους Αποστόλους ο Ιησούς, λέγοντας πως όποιος θέλει να είναι πρώτος γίνεται τελευταίος και διάκονος των άλλων, όπως ο Ίδιος έπλυνε τα πόδια των μαθητών. Και ο Απόστολος Παύλος, εισηγούμενος τη δημοκρατική οργάνωση της Εκκλησίας, αναφέρει ότι όλοι οι πιστοί είναι μέλη ενός σώματος, που έχει κεφαλή τον Χριστό και το κάθε μέλος, διατηρώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά με τα οποία το προίκισε ο Θεός, συνεργάζεται αρμονικά με τα υπόλοιπα, σε βαθμό ώστε όταν το ένα μέλος δοξάζεται να χαίρονται μαζί του όλα τα άλλα και όταν υποφέρει να υποφέρουν μαζί του και όλα τα άλλα.
Το σύστημα διοίκησης της Εκκλησίας ήταν ανέκαθεν δημοκρατικό. Για οτιδήποτε αφορά την πίστη, τη λατρεία ή την καθημερινή ζωή των Χριστιανών δεν αποφασίζει ο ιερέας ή ο επίσκοπος, αλλά η Σύνοδος. Η αρχή έγινε την εποχή των Αποστόλων στα Ιεροσόλυμα (49 μ.Χ.), όταν οι Απόστολοι και οι πιστοί συζήτησαν και αποφάσισαν την εξάπλωση του Ευαγγελίου στον εθνικό κόσμο. Άλλωστε, το ίδιο το όνομα της Εκκλησίας δηλώνει την κοινή πρόσκληση και δημιουργική συμμετοχή όλων, σε αντίθεση με τα κόμματα που το καθένα τους εκφράζει ένα κομμάτι της κοινωνίας.
Η δικαιοσύνη είναι ένας άλλος χώρος, στον οποίο η θρησκεία έχει πολλά να προσφέρει. Νόμοι υπάρχουν από τότε που υπάρχει ο άνθρωπος και η ύπαρξή τους αποσκοπεί, μέσω των διαφόρων διατάξεων, απαγορεύσεων, ποινών ή ανταμοιβών, στην εξασφάλιση συνθηκών ειρηνικής συμβίωσης των ανθρώπων. Ωστόσο, όπως πολύ σωστά είπε κάποιος σοφός, οι νόμοι δεν οδηγούν στον παράδεισο, απλά εμποδίζουν τον κόσμο από το να γίνει κόλαση. Πολλούς αιώνες πριν από τη Γέννηση του Χριστού, οι Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης διαμαρτύρονταν για την αδικία που υπήρχε, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι οι δικαστές δωροδοκούνται και αθωώνουν τον ένοχο, ενώ τιμωρούν τον αθώο. Κάτι ασφαλώς που ισχύει περισσότερο στην εποχή μας.
Για τους Χριστιανούς, η συμμόρφωση με τους νόμους είναι αυτονόητη σε τέτοιο βαθμό, ώστε οι ίδιοι νόμοι να τους είναι πειριττοί. Ο πιστός δεν αδικεί το συνάνθρωπό του, με οποιδήποτε τρόπο, όχι γιατί φοβάται την τιμωρία, αλλά γιατί ο Χριστός είπε «όσα θέλουμε να κάνουν οι άλλοι για μας τα ίδια πρέπει να κάνουμε κι’ εμείς για εκείνους». Αυτή την εντολή, που λέγεται χρυσός κανόνας της Καινής Διαθήκης, καμιά νομοθεσία και κανένας δικαστής μπορούν να την επιβάλουν, αφού, όπως είναι λογικό, όλοι αναμένουμε από τους άλλους να μας ευεργετούν και επομένως κι’ εμείς οφείλουμε να τους ευεργετούμε. Μόνο αν ο καθένας βλέπει στο πρόσωπο του άλλου τον Χριστό και πιστεύει έμπρακτα ότι κάθε άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού θα αποφεύγει κάθε ενέργεια η παράλειψη, με την οποία είναι δυνατό να προκαλέσει κακό στο συνάνθρωπό του και επιπλέον θα του προσφέρει κάθε υπηρεσία σαν να την προσφέρει στον ίδιο τον Χριστό.
Είναι αποδεδειγμένο ότι σε εποχές και κοινωνίες, που η θρησκευτική πίστη ατονεί, φαινόμενα όπως η βία, η εγκληματικότητα, ο ρατσισμός, η αναρχία, οι καταχρήσεις, η αντικοινωνική συμπεριφορά, βρίσκονται σε έξαρση. Διδάσκοντας επομένως οι θρησκείες την αγάπη και την υπακοή στις εντολές του Θεού, ουσιαστικά θωρακίζουν την κοινωνία απέναντι στις κακές πρακτικές που προαναφέρθηκαν. Ο κόσμος μας δεν υποφέρει από την έλλειψη νόμων, αλλά από την έλλειψη εναρέτων ανθρώπων που θα εφαρμόζουν τους νόμους. Γι’αυτό το λόγο οι κυβερνήσεις οφείλουν να ενισχύουν το έργο της θρησκείας και να λαμβάνουν πολύ σοβαρά υπόψη αυτά που συζητούνται σε διεκκλησιαστικές ή διαθρησκειακές συγκεντρώσεις, γιατί μόνο όφελος μπορεί να προκύψει για τις κατά τόπους κοινωνίες.
Οι θρησκευτικοί οργανισμοί προσπαθούν να υπενθυμίζουν στον κόσμο την αγάπη και την υπακοή στις εντολές του Θεού. Επιπλέον εργάζονται και δαπανούν πολλά χρήματα για να ανακουφίσουν τον ανθρώπινο πόνο και να προσφέρουν τα αναγκαία σε ανθρώπους που λιμοκτονούν ή υποφέρουν με άλλους τρόπους. Γι’ αυτό και οι κυβερνήσεις και οι πολιτικοί πρέπει να υποστηρίζουν αυτό το έργο και επιπλέον να βοηθούν τους νέους μέσω της προώθησης της θρησκευτικής αγωγής στα Σχολεία και στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως είναι γνωστό σε όλους, προστατεύονται από νόμους και διεθνείς διακηρύξεις. Εν τούτοις, σε κάθε γωνιά του πλανήτη μας, τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονται και ασφαλώς, όπως όλοι οι σύνεδροι γνωρίζουν, τα δικαιώματα 200.000 Ελλήνων της Κύπρου καταπατούνται από το 1974, λόγω της τουρκικής εισβολής και κατοχής του βορείου τμήματος της νήσου Κύπρου. Τη στιγμή που πολλές ανθρώπινες υπάρξεις, ειδικά παιδιά, αδυνατούν να εξεύρουν νερό, φαγητό ή φάρμακα, την ίδια στιγμή, στις αναπτυγμένες χώρες, πολιτικά κόμματα ή κινήσεις αγωνίζονται ή διαδηλώνουν για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, ακόμη και για τα δικαιώματα των σκυλιών ή άλλων ζώων. Με δεδομένο ότι εκτιμούμε τον τρόπο ζωής, τις πεποιθήσεις και τις προτιμήσεις οποιουδήποτε ανθρώπου και βεβαίως θεωρούμε τα ζώα ώς τμήμα της Δημιουργίας, αναφέρουμε αυτά για να τονίσουμε απλά την υποκρισία, που επικρατεί στις ανθρώπινες σχέσεις και στην πολιτική και κοινωνική μας ζωή.
Στην Καινή Διαθήκη αναφέρεται ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι μπροστά στον Χριστό. «Δεν υπάρχει Ιουδαίος ούτε Έλληνας, δεν υπάρχει δούλος ή ελεύθερος, δεν υπάρχει άντρας και γυναίκα». Αυτή, απλά, είναι η γνήσια και αιώνια διακήρυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κάθε ανθρώπινη ύπαρξη, ανεξάρτητα από το χρώμα, την ηλικία, το φύλο, την καταγωγή, την πολιτιστική προέλευση ή την ιδιότητα, έχει το διακαίωμα να γίνει παιδί του Θεού. Με αυτή την προϋπόθεση, οι θρησκευτικές ηγεσίες και κάθε πιστός προσωπικά, αντιμετωπίζουν με επιτυχία τα προβλήματα και ξεπερνούν τις προκλήσεις που προκαλούνται από την παγκοσμιοποίηση, την οικονομική κρίση και άλλα αίτια.
Η φτώχεια, η εγκληματικότητα, τα ναρκωτικά, ο πόλεμος, η ανεργία δεν είναι χριστιανικά, μουσουλμανικά ή ιουδαϊκά προβλήματα, αλλά ανθρώπινα προβλήματα. Κατά τη διάρκεια των τακτικών ή έκτακτων συναντήσεων, εκπρόσωποι διαφόρων θρησκειών και πολιτισμών εργαζόμαστε σκληρά, όχι για να μεταστρέψουμε ο ένας τον άλλο, αλλά για να βρούμε κοινούς δρόμους για την αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων. Αυτό είναι που αναμένει από εμάς ο κόσμος, αυτή είναι η λαϊκή εντολή. Κι’ εμείς προσπαθούμε, με όλες μας τις δυνάμεις, μέσα στο φως του θείου θελήματος για τον κόσμο.
Ευχαριστώ"
Δρ Φαίδων Παπαδόπουλος
Θεολόγος – Θρησκειολόγος
Επιθεωρητής Μ.Ε.
Συνεργάτης Γραφείου Διεκκλησιαστικών Σχέσεων
και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων
της Εκκλησίας της Κύπρου.
