Δημοσιεύτηκε: Δεκέμβριος 20. 2015 19:26
Κυριακή Πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως
Ὁμιλία εἰς τό Εὐαγγέλιον
"Γενεαί δεκατέσσαρες" (Ματθ. α´125)
Κυριακή πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως σήμερα καί τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, Μακαριώτατε πάτερ, στό μεγαλύτερο μέρος του εἶναι ἕνας μακρύς κατάλογος ἑβραϊκῶν ὀνομάτων. Ὁ κατάλογος αὐτός ἀρχίζει ἀπό τόν πατριάρχη Ἀβραάμ, πού εἶναι ὁ γενάρχης τῶν Ἑβραίων καί καταλήγει στόν Ἰωσήφ, ὁ ὁποῖος ὑπῆρξε ὁ προστάτης τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί ἐθεωρεῖτο ἀπό τούς συγχρόνους του Ἰουδαίους πατέρας τοῦ Ἰησοῦ.
Α΄ "Γενεαί δεκαέσσαρες"
Καθώς διαβάζουμε αὐτόν τόν κατάλογο μᾶς γιεννιέται ἡ ἀπορία: γιατί ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής Ματθαῖος γενεαλογεῖ τόν Ἰωσήφ, τή στιγμή πού δέν συνετέλεσε καθόλου στή γέννηση τοῦ Κυρίου καί δέν γενεαλογεῖ τήν Παρθένο Μαρία, πού ὑπῆρξε ἡ πραγματική Μητέρα τοῦ Ἰησοῦ; Τό πράγμα ἐξηγεῖται πλήρως, ἄν σκεφθοῦμε ὅτι οἱ Ἑβραῖοι συνήθιζαν νά γενεαλογοῦν μόνο τούς ἄνδρες καί δέν ἦταν σωστό νά παραβεῖ αὐτή τήν ἰσχυρή συνήθεια. Αὐτό βέβαια δέν σημαίνει ὅτι ὁ γενεαλογικός κατάλογος τόν ὁποῖο παραθέτει εἶναι λανθασμένος. Καί δέν εἶναι λανθασμένος διότι, σύμφωνα πάλι σύμφωνα μέ τόν νόμο τῶν Ἑβραίων, οἱ γάμοι ἐγίνοντο πάντοτε μέσα στήν ἴδια φυλή καί μάλιστα κατά προτίμηση μεταξύ κάπως συγγενικῶν προσώπων. Ἔτσι λοιπόν μέ τή γενεαλόγηση τοῦ Ἰωσήφ, οὐσιαστικά ἐγενεαλόγησε καί τήν Παναγία μας, δεδομένου ὅτι ἡ διαφορά τῶν προγόνων μεταξύ τοῦ Ἰωσήφ καί τῆς Παναγίας περιορίζεται μόνο στά τελευταῖα ὀνόματα.
Ὁ Εὐαγγελιστής ἐπίσης χωρίζει τόν κατάλογο σέ τρία τμήματα. Σέ καθένα ἀπ΄αὐτά φαίνεται νά περιλαμβάνονται "γενεαί δεκατέσσαρες". Ἀντιλαμβανόμαστε λοιπόν ὅτι ὁ κατάλογος εἶναι σχηματοποιημένος. Δηλαδή ὁ ἱερός Ματθαῖος ξεχώρισε καί κατέγραψε τούς πιό σημαντικούς ἐκπροσώπους τῶν συνεχόμενων γενεῶν. Ἐκεῖνο πού ἔχει σημασία εἶναι ὅτι ὁ χωρισμός αὐτός δέν εἶναι τυχαῖος ἤ αὐθαίρετος. Καί τό συμπεραίνουμε αὐτό ἀπό τό ὅτι κάθε τμῆμα του ἀναφέρεται σέ ἕνα σημαντικό κομμάτι τῆς ἱστορίας τοῦ Ἰσραήλ.Τό πρῶτο τμῆμα, ἀπό τόν Ἀβραάμ μέχρι τόν Δαυΐδ, ἀντιστοιχεῖ στή χρονική περίοδο πού κυβερνοῦσαν τόν Ἰουδαϊκό λαό οἱ Κριτές. Τό δεύτερο, ἀπό τόν Δαυΐδ μέχρι τή Βαβυλώνιο αἰχμαλωσία, ἀναφέρεται στήν περίοδο τῶν βασιλέων. Καί τό τρίτο καί τελευταῖο τμῆμα, πού περιλαμβάνει τή χρονική περίοδο ἀπό τή Βαβυλώνιο αἰχμαλωσία μέχρι τόν Χριστό, ἀναφέρεται στήν περίοδο τῆς ἱερατικῆς ἐξουσίας. Οἱ τρεῖς αὐτές περίοδοι ἐκβάλλουν στό τέλος στή Γέννηση τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ μόνος ἀληθινός Κριτής, Βασιλεύς καί Ἀρχιερεύς.
Νά λοιπόν ὅτι τίποτε δέν εἶναι τυχαῖο ἤ ἀσήμαντο μέσα στό Εὐαγγέλιο. Ὅλοι μας βλέπουμε πλέον μέ τρόπο καθαρό καί διάφανο ὅτι πίσω ἀπό αὐτή τήν φαινομενικά μονότονη ἀνάγνωση τῶν ἑβραϊκῶν ὀνομάτων, κρύβονται πολύ βαθειά καί συναρπαστικά θεολογικά νοήματα. Καί δέν ἐννοοῦμε μόνον ὅτι στόν κατάλογο αὐτό μποροῦμε νά διακρίνουμε τήν ἱερή ἱστορία τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου, ὅπως τήν κατηύθυνε μέσα στούς αἰῶνες ὁ Θεός, ἀλλά καί κάτι ἄλλο ἐξίσου σημαντικό. Τό ὅτι δηλαδή πίσω ἀπό αὐτή τήν ἀτελείωτη σειρά τῶν ὀνομάτων μποροῦμε νά διαισθανθοῦμε τόν πόθο τῶν ἀνθρώπων γιά λύτρωση καί τήν προσδοκία τους γιά τήν ἔλευση τοῦ Μεσσία καί Λυτρωτή νά παφλάζει σάν δυνατό κύμα πού ἔρχεται μέ ὁρμή νά σπάσει στήν ἀκρογιαλιά.
Γενεές καί γενεές βλέπουμε νά διαδέχονται ἡ μία τήν ἄλλη μέ τό βλέμμα στηριγμένο στό ὁμιχλῶδες μέλλον, μέ τόν πόθο νά δοῦν πραγματοποιημένη τή μεγάλη ὑπόσχεση τοῦ Θεοῦ, ὅτι κάποιος ἀπόγονός τους θά εἶναι ὁ Λυτρωτής τόν ὁποῖο ἀναμένουν οἱ λαοί.
Οἱ αἰῶνες κυλοῦσαν, ἡ ἱστορία τοῦ Ἰουδαϊκοῦ λαοῦ ἐγνώριζε ἀμέτρητες περιπέτειες, ἀλλά στά στήθη τῶν εὐσεβῶν Ἰουδαίων ἡ λαχτάρα νά δοῦν τόν κοσμοπόθητο Λυτρωτή ἐξακολουθοῦσε νά καίει καί νά φλογίζει σάν ἄλλη πυρκαϊά τίς καρδιές τους.
Σήμερα αὐτά πού οἱ μεγάλοι Πατριάρχες, οἱ Προφῆτες καί οἱ δίκαιοι τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἐπιθυμοῦσαν νά ἰδοῦν καί δέν τά εἶδαν, οἱ πιστοί χριστιανοί τά ἀπολαμβάνουμε πλούσια. Γιά μᾶς ἡ λύτρωση δέν εἶναι πιά κάτι τό μελλοντικό, τά μάτια μας δέν ψάχνουν τώρα μέ ἀγωνία στό σκοτάδι. Μέσα στήν Ἁγία μας Ἐκκλησία μᾶς ἔχουν χαρισθεῖ ὅλα. Γιορτάζουμε τό 2015 ἀπό τή Γέννηση τοῦ Χριστοῦ. Αὐτή τήν πραγματικότητα, ἀδελφοί μου, τήν ἔχουμε ἐκτιμήσει ὅσο τῆς ταιριάζει;
Τό θέμα αὐτό χρειάζεται πολλή προσοχή, διότι: ἄν ἦταν τραγικό νά ζεῖ καί νά πεθαίνει κανείς χωρίς ἐλπίδα σωτηρίας πρό Χριστοῦ, εἶναι ἄπειρες φορές πιό τραγικό νά ζεῖ κανείς μετά Χριστόν, νά πεθαίνει ὅμως χωρίς τή σωτηρία, τήν ὁποία ἔφερε ὁ Χριστός στόν κόσμο. Χωρίς νά ἔχει ἀγαπήσει, χωρίς νά ἔχει ἐκτιμήσει, χωρίς νά ἔχει ἀπολαύσει αὐτό πού τόσο πλούσια, ἄφθονα καί ἁπλᾶ τοῦ χαρίζεται μέσα στήν Ἐκκλησία, ὅπως τό ὑπογραμμίζει στή συνέχεια τό ἱερό κείμενο.
Β΄ "Μεθ΄ἡμῶν ὁ Θεός"
Στή Γέννηση τοῦ Κυρίου εἶναι ἀφιερωμένο τό τελευταῖο τμῆμα τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσματος. Ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής μᾶς πληροφορεῖ ὅτι ἡ Παρθένος Μαρία, πού ἦταν ἀρραβωνιασμένη μέ τόν Ἰωσήφ, πρίν συγκατοικήσει μαζί του, συνέλαβε διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί κυοφοροῦσε τόν Κύριον. Ὅταν ὁ Ἰωσήφ ἀντιλήφθηκε τήν ἐγκυμοσύνη της, μή γνωρίζοντας τήν θεϊκή προέλευση τοῦ πράγματος καί μή θέλοντας νά τήν ἐκθέσει, σκέφτηκε νά τή διώξει κρυφά. Καί σκέφτηκε νά ἐνεργήσει ἔτσι, διότι ἦταν δίκαιος ἄνθρωπος, ἦταν ἄνθρωπος μέ ἦθος καί ἀρετή. Στήν κρίσιμη αὐτή ὥρα λοιπόν, ἐπεμβαίνει ὁ Θεός μέ τρόπο θαυμαστό. Ἄγγελος, λέγει ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής, ἐμφανίστηκε στόν Ἰωσήφ σέ ὄνειρο καί τοῦ εἶπε: Ἰωσήφ, μή φοβηθεῖς νά κρατήσεις κοντά σου τή Μαριάμ, διότι τό παιδί πού κυοφορεῖ προέρχεται ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα. Μάλιστα ἡ Παρθένος θά γεννήσει ἀγόρι καί θά τοῦ δώσεις ἐσύ τό ὄνομα Ἰησοῦς, πού στά ἑλληνικά σημαίνει Σωτήρας, διότι Αὐτός θά σώσει τόν λαό Του ἀπό τίς ἁμαρτίες τους. Καί συνεχίζει ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής λέγοντας ὅτι ὅλο αὐτό ἔγινε, προκειμένου νά πραγματοποιηθεῖ ἡ προφητεία τοῦ Ἡσαῒα πού ἔλεγε: "Ἰδού" ἡ παρθένος θά συλλάβει καί θά γεννήσει υἱόν καί θά τόν ὀνομάσουν Ἐμμανουήλ, πού σημαίνει "μεθ’ ἡμῶν ὁ Θεός. Ὁ Θεός εἶναι μαζί μας. Πράγματι ὁ Ἰωσήφ ἐκράτησε κοντά του τήν Μαριάμ, χωρίς ὅμως νά ἔλθει σέ συζυγική σχέση μαζί της. Καί ὅταν γεννήθηκε τό παιδί τό ὀνόμασε Ἰησοῦν.
Ἐμμανουήλ ἐκάλεσε προφητικά ὁ μεγάλος Προφήτης τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ὁ Ἡσαῒας, τό ὄνομα τοῦ Κυρίου μας. Ἐμμανουήλ μεταφράζεται στά ἑλληνικά "μεθ’ἡμῶν ὁ Θεός", ὁ Θεός εἶναι μαζί μας. Τό "Ἐμμανουήλ" λοιπόν δέν ἦταν ἕνα ὄνομα πού χρησιμοποιοῦσαν οἱ ἄνθρωποι γιά νά προσφωνοῦν τόν Κύριο. Τέτοιο ὄνομα ἦταν τό "Ἰησοῦς". Τό Ἐμμανουήλ φανέρωνε τό τί ἦταν πραγματικά ὁ Κύριος.
Τώρα πιά μέσα σ’αὐτό τό προφητικό ὄνομα μποροῦμε νά προσεγγίσουμε καθαρότερα τό Μυστήριο τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ μας. Νά ἀντιληφθοῦμε ὅτι αὐτός πού γεννήθηκε δέν εἶναι ἕνας ἁπλός ἄνθρωπος, ἔστω ἕνας ἅγιος ἄνθρωπος, ἀπεσταλμένος τοῦ Θεοῦ. Εἶναι κάτι ἀπολύρτως ἀσύλληπτο γιά τό ἀνθρώπινο λογικό. Εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός.
Ναί, ἀδελφοί μου, αὐτό γιορτάζουμε κάθε χρόνο τά Χριστούγεννα· τόν ἐρχομό τοῦ Θεοῦ ἀνάμεσά μας. Ἡ σκέψη διστάζει, ὁ λογισμός παραλύει, ἡ ὕπαρξή μας ὅλη ἀδυνατεῖ νά τό χωρέσει. Αὐτός πού γεννιέται, δέν εἶναι ἄνθρωπος, δέν εἶναι ἄγγελος· εἶναι ὁ ἄπειρος Θεός, πού γίνεται ἄνθρωπος· καί ἔρχεται κοντά μας γιά νά μᾶς παρηγορήσει στίς θλίψεις μας. Νά μαλακώσει καί νά γιατρέψει τούς πόνους μας. Νά μᾶς συντροφέψει στούς ἀγῶνες μας, νά μᾶς στηρίξει στίς δύσκολες ὧρες μας. Ἔρχεται νά μᾶς δείξει τό δρόμο πού ὁδηγεῖ στόν οὐρανό καί νά γίνει γιά μᾶς "ἡ Ὁδός", Αὐτός πού εἶναι ταυτόχρονα "ἡ Ἀλήθεια καί ἡ Ζωή".
Γι’ αὐτό, Μακαριώτατε πάτερ, Θεοφιλέστατε, ἀγαπητοί μου πατέρες καί ἀδελφοί, τήν ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων, ἄς γονατίσουμε ταπεινά μπροστά στή Φάτνη, σ’ αὐτό τόν ἀσήμαντο καί ταπεινό χῶρο, ὅπου ὁ Θεός ἀκούμπησε σάν βρέφος πάνω στή γῆ. Ἄς γονατίσουμε καί ἄς τόν εὐχαριστήσουμε μέ ὅλη τή δύναμη τῆς ψυχῆς μας, πού καταδέχτηκε νά ἔρθει κοντά μας, ἀνάμεσά μας, νά γίνει ἕνας ἀπό ἐμᾶς, γιά νά μᾶς σώσει ἀπό τήν ἁμαρτία καί τόν θάνατο, νά μᾶς λυτρώσει ἀπό τά νύχια τοῦ διαβόλου. Ἄς τόν εὐχαριστήσουμε πολύ περισσότερο πού ἔγινε τόσο δικός μας, ὥστε νά μποροῦμε νά τόν ἐγγίσουμε. Κάτι πολύ πιό μεγάλο: Νά τόν εὐχαριστήσουμε πού μᾶς ἐχάρισε τόν ἑαυτό του τόσο πολύ, ὥστε νά μποροῦμε νά κοινωνοῦμε τό Σῶμα Του καί τό Αἷμα Του, νά τόν ἔχουμε μέσα μας, φίλο, ἀδελφό, πατέρα μας, λυτρωτή. Αὐτόν τόν ἄπειρο καί παντοδύναμο Θεό μας.
Του Αρχιμανδρίτου Γρηγορίου Μουσουρούλη
