Δημοσιεύτηκε: Ιανουάριος 30. 2015 12:51
Ο ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ, ΣΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Ομιλία στο Γυμνάσιο Αθηαίνου, Πέμπτη 29/01/2015.
Του Μητροπολίτη Πάφου Γεωργίου.
Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες που τιμούμε τη μνήμη των τριών μεγάλων διδασκάλων και ιεραρχών της Εκκλησίας μας, του Βασιλείου του Μεγάλου, του Γρηγορίου του Θεολόγου και του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, αναλογιζόμαστε πόσο δίκαιο είχε ο Μητροπολίτης Ευχαΐτων Ιωάννης ο Μαυρόπους που επέβαλε τον κοινό εορτασμό τους, στις 30 Ιανουαρίου, παρόλο που ο καθένας τιμάται και σε ξεχωριστή ημερομηνία. Μπορεί για πολλούς ο σκοπός του Μητροπολίτη Ευχαΐτων, τον 11ο αιώνα, να ήταν η κατάπαυση της διαμάχης που ξέσπασε ανάμεσα στους πιστούς για το ποιος από τους τρεις αυτούς Ιεράρχες ήταν σπουδαιότερος. Ο Ιωάννης ο Μαυρόπους, όμως, ο οποίος είχε μελετήσει και το θεολογικό αλλά και το κοινωνικό τους έργο είχε και άλλο σκοπό. Ήθελε να προβάλει την ταυτότητα του θεολογικού λόγου τους. Να τονίσει ότι με διαφορετικά λόγια εκφέρουν την ίδια αλήθεια. Πεποίθησή του ήταν ότι πράγματι «ουκ έστι δευτερείον εν τοις τρισί». Δεν μπορείς να κατατάξεις κανέναν από τους τρεις ως δεύτερον. Έχουν και οι τρεις τα πρωτεία. Είδε ο καθένας τους και εξέφρασε, τη συνολική ευαγγελική αλήθεια από διαφορετική σκοπιά. Κι όπως σ’έναν οικοδόμημα υπάρχει η κάτοψη, η πρόσοψη και η πλάγια όψη, χωρίς καμιά απ’αυτές να αναιρεί ή να αφαιρεί κάτι από το σχέδιο της οικοδομής, έτσι και η θεολογική αλήθεια που ερμήνευσαν και εφάρμοσαν ξεχωριστά οι τρεις ιεράρχες. Παραμένει ή ίδια, πλήρης και ολοκληρωμένη όπως δίδεται από τον καθένα.
Αναγνωρίζουμε, αυτές τις μέρες, και την ορθότητα της απόφασης των προγόνων μας, λίγα χρόνια μετά την ελληνική ανεξαρτησία, το 1843, να θεσπίσουν και να καθιερώσουν την 30ή Ιανουαρίου ως ημέρα των Ελληνικών Γραμμάτων και να αναγνωρίσουν τους τρεις ιεράρχες ως προστάτες της Ελληνικής Παιδείας.
Μελετώντας το έργο τους συνειδητοποιούμε πόσο πλατιά αλλά και πόσο βαθιά είναι η σκέψη τους. Κάτοχοι της μέχρι τότε γνώσης σε όλους τους τομείς, ασχολήθηκαν με κάθε πτυχή της ζωής και έδωσαν απαντήσεις σε όλα τα ανθρώπινα προβλήματα.
Με κάποιες προϋποθέσεις, λόγω της μεγάλης χρονικής απόστασης που μας χωρίζει από την εποχή τους, προστρέχουμε και τώρα στη σκέψη τους και στις λύσεις που έδωσαν σε διάφορα προβλήματα για αντιμετώπιση παρόμοιων καταστάσεων.
Παρόλο που τα τελευταία χρόνια επιχειρήθηκαν πολλές και εκθεμελιωτικές αλλαγές στην Παιδεία μας, αλλαγές που στόχευαν στον ελληνικό και χριστιανικό χαρακτήρα της, εν τούτοις μέχρι σήμερα δεν επιχειρήθηκε η αποκαθήλωση των Τριών Ιεραρχών από το βάθρο τους ως προστατών της Παιδείας μας.
Θεωρούνται από όλους, και δικαίως, ως προστάτες της Ελληνικής μας Παιδείας, όχι απλώς της Εκπαίδευσης. Ο όρος «εκπαίδευση» αναφέρεται μόνο σ’ένα μέρος της παιδείας, σ’εκείνο που προσφέρεται, για έναν περιορισμένο διάστημα χρόνου, στο σχολείο ή στο εργαστήριο. Βασική επιδίωξη της εκπαίδευσης είναι να προσφέρει συγκεκριμένες γνώσεις και δεξιότητες για την επαγγελματική και την κοινωνική, γενικότερα, αποκατάσταση των νέων μελών μιας κοινωνίας.
Ο όρος «παιδεία», όμως, αναφέρεται σε μιαν πολύ πιο πλατιά έννοια, που περιλαμβάνει τόσο τον πολιτισμό μιας κοινωνίας, όσο και όλες τις ανθρώπινες σχέσεις, που επηρεάζουν έναν άτομο από τη γέννηση μέχρι τον θάνατό του. Όλα τα μέλη μιας κοινωνίας είναι φορείς της παιδείας. Την ασκούν με τον τρόπο που ζουν και συμπεριφέρονται. Γι’αυτό και μιλούμε για παιδεία έστω κι αν δεν υπάρχουν σχολεία.
Όταν, λοιπόν, μου προτάθηκε από το Σχολείο να σας μιλήσω στη σημερινή εκδήλωση, διερωτήθηκα, κάτω από τον ευρύ αυτό ορισμό της Παιδείας, ποιο από τα πολλά θέματα της κοινωνίας μας που επηρεάζουν την παιδεία και την αγωγή των μελών της σήμερα, θα έπρεπε να επιλέξω και να διερευνήσω σε τι μπορούσε να συμβάλει σ’αυτό η μνήμη των Τριών Ιεραρχών. Επέλεξα το θέμα της Επιστήμης, της προόδου και της Τεχνολογίας, που παρά την οικονομική κρίση που περνούμε, κυριαρχεί στην κοινωνία μας. Όσο κι αν δυσκολευόμαστε οικονομικά σήμερα, δεν παύουμε να επιδιώκουμε αντικατάσταση των παλαιότερων συσκευών μας (όπως ψυγεία, πλυντήρια, τηλεοράσεις, κινητά τηλέφωνα) με νεότερα μοντέλα. Δεν αρκούμαστε σε παλαιότερες μεθόδους ιατρικής. Αναζητούμε εξελιγμένα κέντρα θεραπείας, θέλουμε να κάνουμε μεταμοσχεύσεις για καλυτέρευση των συνθηκών της ζωής μας κλπ.
Ποιαν άραγε στάση κράτησαν οι Τρεις Ιεράρχες, οι προστάτες των Γραμμάτων και της παιδείας μας, στο θέμα της επιστήμης, της προόδου και της τεχνολογικής ανάπτυξης και τι συμπεράσματα μπορούμε ν’ αντλήσουμε από τη στάση τους αυτή;
Διαβάστε όλη την ομιλία εδώ...
