Οι Ακρίτες στην νεότερη ιστορία της Κύπρου έχουν μελετηθεί μόνο φιλολογικά και αυτό έχει προκαλέσει διάφορες παρεξηγήσεις. Υπάρχουν πέντε εκδοχές περί Ακριτών. Αν δείτε τα ονόματα των μελετητών, οι πλείστοι είναι λαογράφοι και φιλόλογοι μόνον ένας είναι ιστορικός και αυτός, δυστυχώς, το 1972 παρέδωσε τους εκλεκτούς ακρίτες στους Παυλικιανούς, που ήταν αιρετικοί. Οπωσδήποτε δεν είναι αυτή η καταγωγή των Ακριτών. Στις μέρες μας γίνονται αρκετές έρευνες γύρω από το ακριτικό τραγούδι και την παρουσία των Ακριτών —γιατί τους διεκδικούν και οι Κούρδοι.
Η σημερινή μας ομιλία οφείλει να είναι στραμμένη προς το ιστορικό παρελθόν, αλλά και προς στο σημερινό γίγνεσθαι. Γιατί οι Κούρδοι διεκδικούν τους Ακρίτες που εμείς τους εξορίσαμε στα όρια του μύθου; Η περιοχή από την Αλεξανδρέττα, το Χαλέπι της Βόρειου Συρίας, την Ούρφα δηλαδή την παλαιά Έδεσσα της Τουρκίας, τα Σαμόσατα, όπου κατοικούσε ο Διγενής Ακρίτης, έως και τα σύνορα σχεδόν της σημερινής Περσίας της λεγόμενης Μεσοποταμίας υπήρξαν τα μέρη που έζησαν οι Ακρίτες, ο Διγενής Ακρίτας και οπωσδήποτε πολλοί από τους προγόνους μας, που το αίμα τους είναι μέσα στο αίμα μας.
Πρόσωπα, παραδόσεις, θρύλοι και μύθοι, ήρωες και Άγιοι, συνιστούν την ιστορική και πνευματική αυτοσυνειδησία των Κυπρίων. Εξαιρέτως δε των κατοίκων της Μόρφου, αλλά και ολοκλήρου της βορειοδυτικής Κύπρου. Έχοντας αυτή την ιστορική συνείδηση οι Μορφίτες, ονόμασαν το ιστορικό αθλητικό σωματείο τους, «Διγενής Ακρίτας Μόρφου». Αργότερα ο Λουκής Ακρίδας —αξίζει να προσέξουμε το επίθετό του — δανείζεται το επίθετο του Διγενή Ακρίτα και γίνεται Ακρίτας από Ακρίδας και μεταμορφώνεται έτσι σε φορέα της μυθιστορίας του κάμπου που τον γέννησε, της πόλεως της Μόρφου. Όλα αυτά τον 20ό αιώνα.
Πολύ πιο πριν από τους προαναφερθέντες, δύο μεγαλομάρτυρες, ο Άγιος Μάμας ο Μυροβλύτης και ο Άγιος Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος, γίνονται προστάτες των ακριτικών στρατιωτικών ταγμάτων και δια της Μόρφου, ολόκληρη η Κύπρος μέσα από τις ποικίλες ιστορικές περιπέτειες και διαδρομές της γίνεται θεματοφύλακας της τιμής του Αγίου ενδόξου Μεγαλομάρτυρος Μάμαντος του Μυροβλύτου. Οι νεότεροι Κύπριοι γίνονται κληρονόμοι της Μικρασιατικής πνευματικότητος και κληροδόχοι των θρυλικών Ακριτών.
Διαβάστε όλη την Ομιλία εδώ.