Η Εκκλησία μας, αλλά και ευρύτερα η ελληνική παιδεία, τιμούν σήμερα τη μνήμη των Τριών Μεγάλων Ιεραρχών και Οικουμενικών Διδασκάλων: Βασιλείου του Μεγάλου Μητροπολίτου Καισαρείας της Καππαδοκίας, Γρηγορίου του Θεολόγου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως και Ιωάννου του Χρυσοστόμου, επίσης Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως.
Οι τρεις άγιοι Ιεράρχες τιμώνται και ξεχωριστά, ωστόσο, από τον 11ο αιώνα, έχει καθιερωθεί ο κοινός εορτασμός τους, σε ένδειξη μεγάλης ευγνωμοσύνης και προς αποφυγή φιλονικιών για το ποιός από τους τρεις πρέπει να τιμάται περισσότερο.
Στην καθιέρωση αυτής της εορτής, συνέβαλε καθοριστικά ο μητροπολίτης Ευχαΐτων Ιωάννης, λόγιος και ευλαβής κληρικός, ο οποίος και αξιώθηκε να δει σε όραμα και τους τρεις αγίους να τον βεβαιώνουν ότι μπροστά στο Θεό είναι ίσοι και συνεπώς η ίδια τιμή πρέπει να απονέμεται σ’ αυτούς και από τους πιστούς.
Η Ορθόδοξος Εκκλησία οφείλει πολλά στους τρεις αγίους Πατέρες. Πολλά, ωστόσο, οφείλει και η ελληνική παιδεία και η μαθητιούσα νεολαία, αφού υπήρξαν μεγάλοι επιστήμονες, σοφοί διδάσκαλοι, λάτρεις της ελληνικής γλώσσας και φιλοσοφίας, ιδρυτές σχολείων και χαλκέντεροι συγγραφείς. Αυτή την οφειλή, αναγνωρίζοντας το Εθνικό Πανεπιστήμιο Αθηνών καθιέρωσε το έτος 1842 την ημέρα μνήμης των τριών Ιεραρχών και ως γιορτή των ελληνικών γραμμάτων, τα οποία οι Βασίλειος, Γρηγόριος και Ιωάννης ανέδειξαν σε ζωντανό οικουμενικό θησαυρό, σε φως, εν αγίω Πνεύματι, που φωτίζει και αγιάζει ολόκληρη την ανθρωπότητα, συνδυάζοντας την ανθρώπινη σοφία με την θεογνωσία, δηλ. την φανέρωση στον κόσμο της πηγής της γνώσεως, στο πρόσωπο του Θεανθρώπου Ιησού Χριστό.
Του Επισκόπου Μεσαορίας Γρηγορίου