Ο Βίος του Αγίου Μάμαντος
Ο Άγιος Μάμας καταγόταν από την Γάγγρα της Παφλαγονίας (Καππαδοκία) και έζησε τον 3ο αιώνα. Γεννήθηκε μέσα στη φυλακή, όπου οι γονείς του Θεόδοτος και η Ρουφίνα είχαν φυλακιστεί από τους ειδωλολάτρες. Όταν οι γονείς του μαρτύρησαν στη φυλακή, τον Άγιο Μάμα ανέλαβε να αναθρέψει η ευσεβής Αμμία. Τη γυναίκα αυτή ο άγιος την αποκαλούσε «μαμά» και γι’ αυτό έλαβε το όνομα Μάμας.
Το μαρτύριο του Αγίου συντελέστηκε όταν αυτός ήταν περίπου δεκαπέντε ετών. Σύμφωνα με το Συναξάρι της εορτής ο Άγιος Μάμας συνελήφθηκε από τους ειδωλολάτρες, οι οποίοι αφού τον υπέβαλαν σε διάφορα βασανιστήρια πέρασαν γύρω από τον λαιμό του μολυβένιο ραβδί και τον έριξαν στη θάλασσα. Ο Άγιος όμως σώθηκε από θαύμα και κρύφτηκε σε μια σπηλιά, όπου τρεφόταν από το γάλα των ελαφιών. Ωστόσο, οι διώκτες επανασυνέλαβαν τον Μεγαλομάρτυρα τον οποίο και υπέβαλαν σε νέα μαρτύρια. Τον έριξαν μέσα σε καμίνι, αλλά δεν κάηκε, τον παρέδωσαν για τροφή στα άγρια θηρία, αλλά δεν τον πείραξαν και γι' αυτό αποφάσισαν να τον θανατώσουν με σιδερένια τρίαινα, με την οποία του διαπέρασαν τα σπλάγχνα. Έτσι ο Άγιος Μάμας αξιώθηκε να λάβει από το Θεό το στεφάνι του μαρτυρίου.
Η μνήμη του τιμάται στις 2 Σεπτεμβρίου τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα, όπου υπάρχουν αρκετοί ναοί αφιερωμένοι στο όνομά του.
Απολυτίκιον. Ήχος α΄.
Παφλαγονίας τὸ κλέος καὶ μαρτύρων ἀγλάϊσμα, φύλαξ καὶ φρουρὸς τῶν Κυπρίων, ἀνεδείχθης Μάμα μάρτυς ἔνδοξε. Τὴν θάλασσαν διῆλθεν ὥσπερ ζῶν, καὶ ταύτης τρικυμίας χαλινῶν, θαυμασίως λάρνακά σου, Μόρφου τὴ πόλει κατεστήριξας. Διὸ ἐν τῇ μνήμῃ σου σοφέ, εὐῶδες μύρον βρύει ἐξ αὐτῆς. Δόξα τῷ Θεῷ τῷ ἐνεργούντι διὰ σου πάσιν ἰάματα.
Επιμέλεια: π. Παναγιώτης Θεοδώρου, Θεολόγος