1η Απριλίου 2012. Εορτασμός Δήμου Αγίου Δομετίου. Εκκλησία Αγίου Γεωργίου.
Ομιλία κ. Γιάννη Σπανού
Λαέ του Αγίου Δομετίου.
Επί μισό και πλέον αιώνα, από τις προφυλακές της πόλης του Αγίου Δομετίου μια αύρα εμφυσά από την Ελληνική αιωνιότητα, εγερτήρια αξιοπρέπειας και καλεί σε υπαρξιακούς αγώνες, για την εθνική διάρκεια του λαού μας. Για την ανθρωπιά και την τιμή του προαιώνιου Ελληνισμού αυτής της μοιρόγραφτης εσχατιάς της Φυλής μας. Και μεταφέρει σε πολιτείες και χωριά, σε κάμπους και βουνά και παραγιάλια και φαράγγια, φωνές αοράτων μονομάχων στα μαρμαρένια αλώνια της δόξας, που αντιλαλούν ονόματα που αγκαλιάζει πια ο θρύλος. Για ένα Γρηγόρη από τη Λύση, ένα Δράκο από τη Λεύκα, ένα Μάτση από το Παλαιχώρι, έναν Ηλία από τη Λιθράγκωμη, ένα Σταύρο από τη Γιαλούσα, έναν Καραολή, έναν Αντρέα, έναν Πέτρο, ένα Μαυρομμάτη, έναν Ευαγόρα, ένα Διγενή από τα χάη της ιστορίας κι άλλους πολλούς που κρατούν στα δυνατά τους μπράτσα σαν αθάνατοι Άτλαντες τον κόσμο μας. Τον κρατούν για να στέκεται στα πόδια του αλύγιστος στους ανέμους των συμφορών, στους ορυμαγδούς των πολέμων, στις τραμουντάνες των τόσων περιπετειών και στις πισώπλατες μαχαιριές των Βρούτων. Να μη υποκύπτει στα καλέσματα των σειρήνων, των αργυρώνητων Ισκαριωτών, των δεδηλωμένων εχθρών. Να μην ενδίδει στον τρόμο και στον φόβο. Να μην προσφέρει γην και ύδωρ στον Τούρκο κατακτητή και στους συνεργούς του παρατεινόμενου δράματος της νέας τουρκοκρατίας. Να μην παραδίδεται στην Πέμπτη Φάλαγγα και στα κελεύσματα όσων αχρείων χρησιμοποιούν τον άδολο πατριωτισμό σαν εφαλτήριο των σκοτεινών τους επιδιώξεων και όσων επιπλέουν στην επιφάνεια καβάλα στα φέρετρα των ηρώων.
Και πιο δυνατή, στεντώρεια, ακούγεται μια κραυγή σαν από σάλπιγγα πανάρχαιη, με μια λέξη που σχίζει τα χάη του χρόνου κι έρχεται από τον Μαραθώνα και τη Σαλαμίνα, από την Πύλη του Ρωμανού, από τον Μωριά και τη Ρούμελη, από τη συκαμιά του Σεραγιού. Από τη φλεγόμενη ακόμα σπηλιά του Μαχαιρά. Από το Δίκωμο και τον Αχυρώνα. Από τις κρεμάλες των Κεντρικών Φυλακών. Από τα Κρατητήρια. Από τα κρησφύγετα. Από τους ιερούς βωμούς των ολοκαυτωμάτων. Από τα αιματοκυλισμένα πεδία των μαχών και των ομηρικών συγκρούσεων. Από τα μπουντρούμια των βασανιστηρίων. Είναι η κραυγή της ΕΟΚΑ. Κι η λέξη σύνθημα ζωής είναι το φιλότιμο. Που δεν υπάρχει στα ξένα λεξικά. Που διαφέντεψε τον Ελληνισμό από την Τροία του 12ου π.Χ. αιώνα ως τον Μωριά του 1821. Ως την Πίνδο του ’40. Ως τον Πενταδάκτυλο του ’55. Κι είναι το φιλότιμο η αρχή στην ακροστιχίδα της ανθρωπιάς και της αγάπης προς την πατρίδα. Το προσκλητήριο που ακούγεται κάθε αυγή, σαν η πνοή της δροσιάς μας ξυπνά από τα όνειρα. Σαν οι βροντές του χειμώνα αναταράζουν την αποχαύνωση του σκλάβου. Είναι το φιλότιμο των 39 θανατοποινιτών, των 9 απαγχονισθέντων. Των 3.362 Πολιτικών Κρατουμένων της ΕΟΚΑ. Των 1114 Πολιτικών Καταδίκων. Των 13 που δολοφονήθηκαν στα βασανιστήρια. Των 300 Ανταρτών. Των 25 χιλιάδων ορκισμένων στον Διγενή, στην Ένωση, στην λευτεριά. Των δεκάδων χιλιάδων που μαρτύρησαν στις συγκρούσεις με τους Βρετανούς και τους Τούρκους επικουρικούς.
Αυτό το φιλότιμο ήταν η απάντηση του Χαρίλαου Μιχαήλ, όταν ο Παπαντώνης τον ρώτησε γιατί έμεινε κοντά στον τραυματισμένο Ανδρέα Ζάκο και δεν έτρεξε να φύγει. Να φύγω; Απάντησε. Και να εγκαταλείψω τον τραυματισμένο φίλο μου; Και προχώρησε άτρομος στην κρεμάλα. Πλάϊ στον συναγωνιστή του, τον Ζάκο, που τον κρέμασαν τρεις φορές για να πεθάνει, τελικά από ασφυξία. Γιατί ο θάνατος στην αγχόνη δεν είναι ακαριαίος. Ο εγκέφαλος και η καρδιά λειτουργούν για τρία λεπτά, μετά που το κορμί θα κρεμαστεί…
Αυτό το φιλότιμο το μετουσίωσε ο αγώνας της εποποιίας της ΕΟΚΑ. Το έκανε πράξη ζωής, ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης που αποχαιρετώντας μας από την είσοδο της κρεμάλας μας φώναξε : Αδέλφια μη φοβάστε. Ζήτω η ελευθερία. Αυτό το φιλότιμο ύψωσε στους αιώνες ο Γρηγόρης Αυξεντίου μέσα από τις φλόγες που καίνε ακόμα τις σάρκες του. Αυτό το φιλότιμο μας άφησαν κληρονομιά οι ιερές σκιές των 108 συναγωνιστών που έπεσαν μαχόμενοι για τη λευτεριά της πατρίδας και την τιμή του ανθρώπου. Αυτό το φιλότιμο φυσά και κυματίζει τις σημαίες μας σήμερα, επέτειο της δόξας και της ιστορικής καταξίωσης του Κυπριακού Ελληνισμού στην απεραντοσύνη της αιωνιότητας.
Αυτό το φιλότιμο απλώνει το μυστικό εγερτήριο, σαν το σκοτάδι σκεπάσει τις νύχτες την ακραία προφυλακή του Αγίου Δομετίου, δίπλα από το μόνιμο μέτωπο με τον εισβολέα. Τον Τούρκο κατακτητή που καραδοκεί, προπαρασκευάζεται και απειλεί με επέλαση, ολοκληρωτική κατάληψη, λεηλασία και ατίμωση την Ελληνική πατρίδα. Αυτό το φιλότιμο φέρνει σήμερα από το υπερπέραν τα λευκά πνεύματα των συναγωνιστών μας. Τις ψυχές που αιωρούνται ανάμεσά μας. Μας αγγίζουν. Και μας απευθύνουν το μήνυμα των καιρών : ΄Ελληνες γρηγορείτε. Η πατρίδα κινδυνεύει. ΄Ελληνες εγερθείτε από τον λήθαργο. Η ζωή σας, η ζωή των παιδιών σας, η πόλη σας, η πατρίδα σας, διατρέχουν τον έσχατο κίνδυνο. Έλληνες ανακόψετε τον ενδοτισμό. Την παράδοση. Την τάση υποταγής. ΄Ελληνες, αρκετά κοιμηθήκατε 38 χρόνια. Ανάμεσά σας κινούνται ακόμα επιζώντες γέροντες του αγώνα της ΕΟΚΑ. Αγωνιστές που ζουν σαν σκιές σιωπής. Που η κοινωνία τους οφείλει τιμητική αναγνώριση και ηθική ευχαριστία. Μπορεί ο Δήμος Αγίου Δομετίου να αναλάβει σχετική πρωτοβουλία, επικοινωνώντας με τον ομαδάρχη της ΕΟΚΑ. Να δημιουργήσει ο Δήμος δυνατότητες ώστε τα παιδιά να μιλήσουν μαζί τους. Στα ερωτήματα της νιότης θ’ ανοίξουν τις πηγές του παραπόνου. Οι ξεχασμένοι θα πάψουν τη σιωπή τους. Θα τους αποκαλύψουν το μυστικό που γεννά τον πόνο από την εγκατάλειψη των μεγάλων σκοπών. Από το ξεστράτημα της πολιτικής και την καταραμένη άδικη συνδιαλλαγή με τον εχθρό. Και θα τους βεβαιώσουν πως όταν παραδίδεις στον εχθρό τη γη σου, δεν την ελευθερώνεις. Υπογράφεις την οριστική υποδούλωσή της. Όταν συναλλάττεσαι με τον κατακτητή, έχοντας στον πάγκο της συναλλαγής τον χάρτη της πατρίδας, υπογράφεις συμβόλαιο προσφοράς γης και ύδατος στον επιδρομέα. Και εξασφαλίζεις την κατάρα.
Έλληνες και Ελληνίδες. Αδέλφια μου συναγωνιστές.
Απόψε, σαν προχωρήσει η νύχτα, σταθείτε στα μπαλκόνια και στις αυλές σας, με τα παιδιά σας. Ακροαστείτε τις πνοές του αγέρα που φυσά από τον σκλαβωμένο Πενταδάκτυλο. Και θ’ ακούσετε το μουρμουρητό του χρέους από τους νεκρούς ήρωες, από τους αόρατους αγγέλους της λευτεριάς. Κι αν άνεμος σκλαβιάς διαλύει το μήνυμα όσων μας περιμένουν ελευθερωτές, σηκώστε τα βλέμματα πάνω από την κορυφογραμμή. Θα δείτε τον πολικό αστέρα που φωτίζει το δρόμο για τον Απόστολο Ανδρέα. Εκεί μας περιμένει βουβό το καμπαναριό, όπου το πεπρωμένο καρτερεί να υψώσουμε τη γαλανόλευκη σημαία της ελευθερίας. Για να σωθεί η πατρίδα. Για να σωθούμε στην ιστορία. Για να ευλογηθούμε από τους ήρωες που πέθαναν για την τιμή μας και το λυτρωμό της πατρίδας μας.
Σήμερα, πεντηκοστή έβδομη επέτειο έναρξης του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ, της ΕΟΚΑ που τίμησε και καταξίωσε στους αιώνες τον λαό μας, της ΕΟΚΑ που οι αγωνιστές της πέθαναν για να μας κληρονομήσουν ελευθερία, ας πάρουμε αποφάσεις ευγνωμοσύνης και πορείες αξιοπρέπειας. Ας κυνηγήσουμε την ελπίδα που γεννιέται στους αγώνες. Διότι η ελπίδα υπάρχει. Και κρατώντας δαυλούς από τη φωτιά του Μαχαιρά ας βροντοφωνάξουμε: Όχι άλλη ταπείνωση. Τέρμα στην εξευτελιστική υποχώρηση. Τέρμα στον ενδοτισμό. Τέρμα στην πολιτική των ηγεμονιών των παραχωρήσεων. Απαιτούμε αγώνα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Απαιτούμε απελευθέρωση της σκλάβας μας πατρίδας. Για να μην ντρέπονται οι επερχόμενες Ελληνικές γενιές για τους πατέρες τους. Να μην αναθεματίζουν. Αλλά να περηφανεύονται και να τους ευγνωμονούν.