«Τέκνον, αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου»
Η μαρτυρία για τη ζώσα πίστη που ανεβάζει τον άνθρωπο στο μεγαλείο της κοινωνίας με τον Θεό βρίσκει την πιο αυθεντική έκφρασή της στο πρόσωπο του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.  Αυτό τον αγωνιστή υπέρ της Ορθοδοξίας, έρχεται να τιμήσει η μητέρα μας Εκκλησία τη δεύτερη Κυριακή των Νηστειών. Η κατά χάριν θέωση του ανθρώπου, όπως αποκαλύπτεται «έργω και λόγω» από τη μεγάλη μορφή του Αγίου Γρηγορίου, συνιστά το μεγάλο σκοπό και την κορυφαία αλήθεια στη ζωή μας. 
Πραγματικά, η διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά προβάλλει ως θεμέλιος λίθος στον αγώνα για την εν Χριστώ σωτηρία μας. Αυτό γιατί η εμπειρική είσοδος του ανθρώπου στο χώρο της θεϊκής παρουσίας είναι ό,τι πιο αυθεντικό και αληθινό πηγάζει από την αλήθεια της πίστεώς μας και κατ’ επέκταση της Ορθοδοξίας.
Άλλωστε, το εξακριβώνουμε αυτό και μέσα από την ευαγγελική περικοπή της ημέρας, η οποία συνάπτεται πλήρως με τη διδασκαλία της μεγάλης πατερικής μορφής που τιμούμε σήμερα: η προσωπική συνάντηση του ανθρώπου με τον Χριστό που κατορθώνεται διά μέσου της ζώσας πίστεως, ανοίγει τους ορίζοντες της μετοχής του ανθρώπου στη Θεία ζωή εν Χριστώ Ιησού. Πρόκειται για την πνευματική κορυφογραμμή της θέωσης, στην οποία καλείται να αναρριχηθεί ο κάθε άνθρωπος.

Τα ζιζάνια της αμφισβήτησης

Η Ορθόδοξη πίστη, όπως αυτή εκφράσθηκε μέσα από τη ζωή και το έργο του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, αμφισβητήθηκε το 14ο αιώνα από ανθρώπους που άφησαν τον εαυτό τους να βυθισθεί στην άβυσσο της πλάνης. Πρόκειται για εκείνους που επιχειρούσαν να ανακαλύψουν την αλήθεια μέσα από φιλοσοφικούς στοχασμούς. Επικεφαλής τους ο Βαρλαάμ ο Καλαβρός, ο οποίος ισχυριζόταν ότι ο Θεός είναι «φως οικών απρόσιτον». Διακήρυσσε συγκεκριμένα ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να πλησιάσει τον Θεό και κατ’ επέκταση να έχει ζωντανή σχέση μαζί Του, να ενωθεί με Αυτόν. Το μόνο που μπορεί να επιτύχει, σύμφωνα με τις πλάνες του Βαρλαάμ, είναι να αφήνει τον εαυτό του να εγκλωβίζεται σε κάποια ηθικιστικά δεσμά, χωρίς τη δυνατότητα της μετοχής στην πραγματική πνευματική ζωή που αναδύεται μέσα από την Χάρη του Θεού. Η πλάνη που πρέσβευε ο Βαρλαάμ πέρασε, δυστυχώς, μέσα από τα ασφυκτικά γρανάζια μιας ουμανιστικής θεώρησης των πραγμάτων και άφησε τον άνθρωπο να ψάχνει μάταια την καταξίωσή του χωρίς τον Θεό. Είναι ακριβώς μέσα απ’ αυτή τη δίνη που καλλιέργησε την ψευδαίσθηση μιας φαινομενικής παντοδυναμίας με την εξορία του Θεού από τη ζωή του, για να φθάσει σήμερα να βιώνει καταστάσεις έσχατης κατάντιας μέσα από τις λογής κρίσεις που τον καταπλακώνουν.

Η σώζουσα Χάρις

Σε αντίθεση με τις πλάνες του Βαρλαάμ, ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς αποκαλύφθηκε διαπρύσιος κήρυκας της πιο μεγάλης και αναμφισβήτητης αλήθειας: ο άνθρωπος όχι μόνο μπορεί να έχει πραγματική και ζωντανή σχέση με τον Θεό, αλλά με την Χάρη Του ανακαινίζεται, αναγεννάται και σώζεται. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Απόστολος Παύλος, ό, τι κάνει ο άνθρωπος στη ζωή του το κάνει με τη Χάρη του Θεού και όχι με τις δικές του δυνάμεις. Αυτή η σχέση που καλείται ο άνθρωπος να αναπτύξει με τον Θεό δεν περιορίζεται σε μια ηθική καλυτέρευση του εαυτού του, αλλά αναδεικνύεται ως προσωπική κοινωνία και ένωσή του με τον Χριστό. Γεύεται με άλλα λόγια την κατά Χάριν θέωσή του.
Ανοικτός σ’ αυτή την κοινωνία αγάπης του Χριστού ήταν και ο παραλυτικός της σημερινής ευαγγελικής περικοπής. Η συγχώρηση των αμαρτιών που πρόσφερε ο Χριστός αποκαλύπτει ακριβώς τη δυνατότητα του κτιστού ανθρώπου να εισέρχεται στη ζωή του άκτιστου Θεού. Με τη θεϊκή προσταγή Του «έγειρε, άρον τον κράβατόν σου και ύπαγε εις τον οίκον σου», ο Κύριος μας αφήνει να πλέουμε στον ωκεανό της άπειρης αγάπης Του.
Αγαπητοί αδελφοί, η πίστη στην αγάπη του Κυρίου, όπως αποκαλύπτεται τόσο από την ευαγγελική περικοπή της ημέρας όσο και από το βίο και τη διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, είναι εκείνη που ανεβάζει τον άνθρωπο και τον αφήνει να αναπαυθεί στις θεϊκές αγκάλες. Τον καταξιώνει ως ύπαρξη να γεύεται τους καρπούς της πιο ζωηφόρας πνευματικής εμπειρίας μέσα από τη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας, προς επιβεβαίωση της προτροπής: «Γεύσασθε και ίδετε…»

Χριστάκης Ευσταθίου, Θεολόγος.