Κύπρος «Νήσος Αγίων», Ομιλία Πανιερωτάτου Μητροπολίτη Κωνσταντίας κ. Βασιλείου.
του Λουκά Παναγιώτου, Διευθυντή Ραδιοφώνου "Ο Λόγος".
Στο Συνέδριο αυτό μετέχουν και παρουσιάζουν τις εισηγήσεις τους τριάντα και πλέον καθηγητές και ειδικοί επιστήμονες από την Κύπρο, την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Γερμανία, την Αυστρία, την Ελβετία και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Ο διεθνής χαρακτήρας και η πρωτοτυπία του θέματος του Συνεδρίου, αλλά και η συστηματική και επιστημονική παρουσίαση των θεμάτων του, δημιουργούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον όχι μόνο σε εκκλησιαστικό επίπεδο, αλλά και σε επιστημονικό. Ταυτόχρονα, το Συνέδριο, κατέστη πόλος έλξης και προσέλευσης πολλών καθηγητών αλλά και φοιτητών από την Κύπρο και το εξωτερικό.
Παράλληλα, η θεματολογία του αναδεικνύει και προβάλλει με τον καλύτερο τρόπο την πολιτιστική μας κληρονομιά, γεγονός που συμβάλει στην προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού με κατεύθυνση την ιστορία, τον πολιτισμό και την θρησκεία.
Ο Μητροπολίτης Κωνσταντίας Βασίλειος, υποδεχόμενος τους επισήμους και το κοινό, έκανε αναφορά στη σημασία του Α΄ Διεθνούς Συνεδρίου Κυπριακής Αγιολογίας, αλλά και στους λόγους που οδήγησαν την Πολιτιστική Ακαδημία «Άγιος Επιφάνιος» της Ιεράς Μητροπόλεως Κωνσταντίας και Αμμοχώστου στην διοργάνωση του Συνεδρίου.
«Η Ιερά Μητρόπολη Κωνσταντίας και Αμμοχώστου, όπως δηλώνεται και από το όνομά της, αν και νεοσύστατη σε σχέση με τη σύγχρονη Εκκλησιαστική δομή και διοίκηση της Εκκλησίας Κύπρου, εν τούτοις, ανάγει τις ιστορικές της ρίζες στην αρχή του Χριστιανισμού της Κύπρου και είναι ζυμωμένη με την Κυπριακή Αγιολογία», είπε.
Ο Πανιερώτατος ανεφέρθη και στα αρχαιολογικά ευρήματα της Σαλαμίνας, της Κωνσταντίας και της Αμμόχωστου, αλλά και στην Μονή και τον Τάφο του Αποστόλου Βαρνάβα καθώς και στα πάμπολλα μνημεία της περιοχής, τα οποία αποτελούν, όπως είπε, «τους ζωντανούς μάρτυρες της Αγιολογίας της Κυπριακής Εκκλησίας».
«Πολλοί από τους αγίους της Κυπριακής Εκκλησίας είτε έλκουν την καταγωγή τους από την περιοχή αυτή της Κύπρου, όπως ο Απόστολος Βαρνάβας, ο ιδρυτής της Εκκλησίας μας, είτε διετέλεσαν επίσκοποι της Μητροπόλεως κατά τις διάφορες φάσεις της ζωής της, όπως ο Μέγας Επιφάνιος, είτε αγίασαν στην περιοχή αυτή ως μάρτυρες, ιεράρχες, όσιοι, και ομολογητές της πίστεως, είτε ακόμα τιμήθηκαν ιδιαιτέρως εδώ από τον Κυπριακό λαό. Θεωρούμε, λοιπόν, χρέος μας, ένεκα του ιστορικού βάρους που κουβαλούμε, να συμβάλουμε στην κατά το δυνατό διευκρίνιση πτυχών της ζωής και ιστορίας της Εκκλησίας Κύπρου, όπως αυτή της Αγιολογίας».
«Όπως θα διαπιστώσετε από τις επί μέρους εισηγήσεις, η Κύπρος, ένεκα των ιστορικών καταβολών της και των ποικίλων σχέσεών της με Ανατολή και Δύση, προσφέρει μία μεγάλη ποικιλία θεμάτων σχετικών με την Αγιολογία. Ως εκ τούτου, στα θέματα του Συνεδρίου περιλαμβάνονται εισηγήσεις που αναφέρονται στη σχέση της Κυπριακής Αγιολογίας με άλλες Εκκλησίες, σχέσεις που δημιουργήθηκαν είτε από την ιστορική σχέση της Κύπρου με Ανατολή και Δύση, είτε ένεκα της υιοθέτησης από την Κύπρο της τιμής αγίων που έχουν την καταγωγή τους από άλλες χριστιανικές χώρες και περιοχές, είτε από την υιοθέτηση Κυπρίων αγίων από άλλες χριστιανικές Εκκλησίες, είτε από την ενεργό παρουσία της Εκκλησίας της Κύπρου μεταξύ των άλλων Εκκλησιών με εκκλησιαστικά πρόσωπα που αναδείχθηκαν ως άγιοι. Η Κύπρος βρισκόταν πάντοτε στο επίκεντρο των πολιτικών, των πολιτιστικών και εκκλησιαστικών ζυμώσεων που διενεργούνταν στην περιοχή αυτή της Μεσογείου», τόνισε.
Ο Μητροπολίτης Κωνσταντίας υπογράμμισε, επίσης, ότι «η Επιτροπή προγραμματισμού, στο πρώτο αυτό Συνέδριο, με τις εισηγήσεις που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα, θέλησε να θέσει τα γενικά πλαίσια της έρευνας της Κυπριακής Αγιολογίας και τη διερεύνηση της ιστορίας και της διαμορφώσεως της Κυπριακής Αγιολογίας από την αρχή της παρουσίας του Χριστιανισμού στη Νήσο, με στόχο την περαιτέρω, σε βάθος και σε λεπτομέρεια, εξέταση των διαφόρων όψεων της Κυπριακής Αγιολογίας».
Τέλος, ο Πανιερώτατος, ευχαρίστησε όλους όσους συνέβαλαν στην οργάνωση και επιτυχία του Α΄ Διεθνούς Συνεδρίου Κυπριακής Αγιολογίας.
«Το να ζει και να αναπνέει κάποιος σε μια γη που είναι φορέας χιλιάδων χρόνων ιστορίας και πολιτισμού αλλά και χριστιανικής παρουσίας και μαρτυρίας, αποτελεί ιδιαίτερη τιμή αλλά και περηφάνια» τόνισε, κηρύττοντας την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος.
«Εμείς, ως Εκκλησία της Κύπρου, είμαστε περήφανοι γιατί η Εκκλησία μας είναι μια από τις αρχαιότερες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες του χριστιανικού κόσμου και οφείλει την ύπαρξή της, στη δράση των Αποστόλων Παύλου, Βαρνάβα και Μάρκου το 45 μ. Χ. Αυτοί δίνουν το έναυσμα για τη διάδοση του Ευαγγελικού Λόγου και την εξάπλωση του χριστιανισμού στο νησί μας. Έκτοτε, δημιουργήθηκε μια μεγάλη στρατιά Αγίων και Μαρτύρων της Εκκλησίας μας, που είτε γεννήθηκαν στην Κύπρο ή έφθασαν σ’ αυτήν από γειτονικές χώρες και δόξασαν τον Θεό με την αγιότητα του βίου τους ή μαρτύρησαν για τη χριστιανική πίστη. Έτσι, περί το τέλος του 4ου αιώνα η επικράτηση του Χριστιανισμού σ’ όλη τη νήσο ήταν πια οριστική», υπογράμμισε.
Στην συνέχεια ο Μακαριώτατος επεσήμανε την εθνική σημασία που έχει, «στους δύσκολους τούτους καιρούς τους οποίους διερχόμαστε», το Α΄ Διεθνές Συνέδριο Κυπριακής Αγιολογίας επισημαίνοντας ότι «πάνω από 550 θρησκευτικοί μας χώροι και μνημεία, ιεροί ναοί και ιερές μονές στα κατεχόμενα εδάφη μας, έχουν γίνει αντικείμενα της βάναυσης και βδελυκτής καταστροφής και λεηλασίας του παράνομου καθεστώτος, το οποίο τυγχάνει δυστυχώς και της στήριξης της Τουρκίας και των κατοχικών στρατευμάτων εισβολής. Κατά συνέπεια, όσα μνημεία δεν έχουν λεηλατηθεί, άλλα έχουν αφεθεί έρμαια στη φθορά του χρόνου με αποτέλεσμα, αν δεν συντηρηθούν άμεσα κινδυνεύουν να καταρρεύσουν, άλλα έχουν ήδη καταρρεύσει ή κατεδαφίστηκαν και άλλα έχουν μετατραπεί σε τζαμιά».
«Ως αποτέλεσμα αυτής της καταστροφής και της λεηλασίας ένας μεγάλος αριθμός θρησκευτικών κειμηλίων, φορητών εικόνων και άλλων λειτουργικών σκευών έχει κλαπεί και πωληθεί παράνομα στο εξωτερικό. Επιπρόσθετα, μεγάλης ιστορικής αξίας ψηφιδωτά και τοιχογραφίες αποκολλήθηκαν από Τούρκους αρχαιοκάπηλους. Πολλές φορές η βάνδαλη αυτή πράξη έγινε με τέτοιο τρόπο, ώστε μεγάλο μέρος των ψηφιδωτών και των τοιχογραφιών, που αποκολλήθηκαν, να έχει καταστραφεί, όπως συνέβη με τα ψηφιδωτά τής Παναγίας τής Κανακαριάς και τις τοιχογραφίες τού Αγίου Ευφημιανού, στη Λύση», ανέφερε.
Η έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου περιλάμβανε επίσης χαιρετισμούς εκ μέρους του Υπουργού Παιδείας, του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κύπρου, καθώς τον χαιρετισμό του Γενικού Γραμματέα του Συνδέσμου Ακαδημιών Ευρώπης OIKOSNET EUROPE κ. Wolfgang Lenz.
Αμέσως μετά την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος τέλεσε τα εγκαίνια της Έκθεσης Εικόνων Κυπρίων Αγίων, η οποία φιλοξενείται στον παλαιό ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου Παραλιμνίου και η οποία θα παραμείνει ανοικτή μέχρι τις 25 Μαρτίου 2012.
*******************************************
Χαιρετισμός της Α.Μ. του Αρχιεπισκόπου Κύπρου
κ. κ. Χρυσοστόμου
Ευχαριστούμε πολύ για την ευγενή πρόσκληση, όπως παραστούμε και απευθύνουμε χαιρετισμό προς το πρώτο Διεθνές Συνέδριο Αγιολογίας, το οποίο διοργανώνει η Ιερά Μητρόπολη Κωνσταντίας-Αμμοχώστου, στα πλαίσια των δραστηριοτήτων της Πολιτιστικής Ακαδημίας «Άγιος Επιφάνιος».
Μεγάλη είναι η σημασία και η σπουδαιότητα του Συνεδρίου τούτου. Αυτή καθ’ εαυτή η διοργάνωσή του για πρώτη φορά στην Κύπρο, η θεματολογία του, και η συμμετοχή σ’ αυτό τόσων πολλών και διαπρεπών Επιστημόνων, από την Κύπρο και την Ελλάδα καθώς και από χώρες της Ευρώπης και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, θα προσφέρει τα μέγιστα έτσι, ώστε, το πολύ σημαντικό κεφάλαιο της Εκκλησιαστικής Ιστορίας της Κύπρου, που αφορά εις την Κυπριακή Αγιολογία, να μελετηθεί συστηματικά και εις βάθος, καθώς μέχρι στιγμής αυτό δεν έχει γίνει επαρκώς μέχρι σήμερα.
Ο χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιράς όχι μόνον αποκαλεί την Κύπρο ως «νήσο Αγίων» αλλά νιώθει, επίσης, την ανάγκη να το αναδείξει και να το τονίσει: «χρῆσι εἶνε νὰ φουμίσωμεν τὴν ἅγια νῆσσον, καὶ ὅσον τὴν φουμίσω δὲν θέλω πεῖν ψέματα» . Επομένως, το να ζει και να αναπνέει κάποιος σε μια γη που είναι φορέας χιλιάδων χρόνων ιστορίας και πολιτισμού αλλά και χριστιανικής παρουσίας και μαρτυρίας, αποτελεί ιδιαίτερη τιμή αλλά και περηφάνια.
Εμείς, ως Εκκλησία της Κύπρου, είμαστε περήφανοι γιατί η Εκκλησία μας είναι μια από τις αρχαιότερες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες του χριστιανικού κόσμου και οφείλει την ύπαρξή της, στη δράση των Αποστόλων Παύλου, Βαρνάβα και Μάρκου το 45 μ. Χ. Αυτοί δίνουν το έναυσμα για τη διάδοση του Ευαγγελικού Λόγου και την εξάπλωση του χριστιανισμού στο νησί μας. Έκτοτε, δημιουργήθηκε μια μεγάλη στρατιά Αγίων και Μαρτύρων της Εκκλησίας μας, που είτε γεννήθηκαν στην Κύπρο ή έφθασαν σ’ αυτήν από γειτονικές χώρες και δόξασαν τον Θεό με την αγιότητα του βίου τους ή μαρτύρησαν για τη χριστιανική πίστη. Έτσι, περί το τέλος του 4ου αιώνα η επικράτηση του Χριστιανισμού σ’ όλη τη νήσο ήταν πια οριστική.
Πέραν όμως από την ιστορική του σημασία, το πρώτο Διεθνές Συνέδριο Κυπριακής Αγιολογίας έχει, στους δύσκολους τούτους καιρούς τους οποίους διερχόμαστε, και εθνική σημασία. Και τούτο, γιατί πάνω από 550 θρησκευτικοί μας χώροι και μνημεία, ιεροί ναοί και ιερές μονές στα κατεχόμενα εδάφη μας, έχουν γίνει αντικείμενα της βάναυσης και βδελυκτής καταστροφής και λεηλασίας του παράνομου καθεστώτος, το οποίο τυγχάνει δυστυχώς και της στήριξης της Τουρκίας και των κατοχικών στρατευμάτων εισβολής. Κατά συνέπεια, όσα μνημεία δεν έχουν λεηλατηθεί, άλλα έχουν αφεθεί έρμαια στη φθορά του χρόνου με αποτέλεσμα, αν δεν συντηρηθούν άμεσα κινδυνεύουν να καταρρεύσουν, άλλα έχουν ήδη καταρρεύσει ή κατεδαφίστηκαν και άλλα έχουν μετατραπεί σε τζαμιά.
Ως αποτέλεσμα αυτής της καταστροφής και της λεηλασίας ένας μεγάλος αριθμός θρησκευτικών κειμηλίων, φορητών εικόνων και άλλων λειτουργικών σκευών έχει κλαπεί και πωληθεί παράνομα στο εξωτερικό. Επιπρόσθετα, μεγάλης ιστορικής αξίας ψηφιδωτά και τοιχογραφίες αποκολλήθηκαν από Τούρκους αρχαιοκάπηλους. Πολλές φορές η βάνδαλη αυτή πράξη έγινε με τέτοιο τρόπο, ώστε μεγάλο μέρος των ψηφιδωτών και των τοιχογραφιών, που αποκολλήθηκαν, να έχει καταστραφεί, όπως συνέβη με τα ψηφιδωτά τής Παναγίας τής Κανακαριάς και τις τοιχογραφίες τού Αγίου Ευφημιανού, στη Λύση.
Με αυτές τις σκέψεις καλωσορίζουμε στη νήσο μας τους εκλεκτούς Καθηγητές και διακεκριμένους Επιστήμονες. Εκφράζουμε τη βεβαιότητα ότι η παρουσία τους εδώ και η συνεργασία τους στα πλαίσια των εργασιών του Συνεδρίου, θα αποβεί πολλαπλώς χρήσιμη και επωφελής και θα δικαιώσει τους διοργανωτές του, με την εκπλήρωση των υψηλών του στόχων, που έχουν τεθεί. Ευχόμαστε, λοιπόν, όπως η εδώ ολιγοήμερη παραμονή τους είναι καθ’ όλα ευχάριστη και καρποφόρος.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες και συγχαρητήρια απευθύνουμε προς την Οργανωτική και Επιστημονική Επιτροπή και προσωπικά προς τον Πανιερώτατο Μητροπολίτη Κωνσταντίας - Αμμοχώστου και αγαπητόν εν Χριστώ αδελφόν κ. Βασίλειο για την ωραία πρωτοβουλία τους να προχωρήσουν στη διοργάνωση του πρώτου Διεθνούς Συνεδρίου Κυπριακής Αγιολογίας.
Κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών του, ευχόμαστε κάθε επιτυχία σ’ αυτό.
Ευχέτης προς Κύριον
+ ο Κύπρου Χρυσόστομος
Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου,
9 Φεβρουαρίου 2012.