Δημοσιεύτηκε: Δεκέμβριος 15. 2011 08:38
Εγκάρδια και θερμότατη υποδοχή επεφύλαξε η Εκκλησία της Κύπρου στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο, ο οποίος άρχισε από σήμερα την επίσημη ειρηνική επίσκεψη του στην Κύπρο.
Στον προαύλιο χώρο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου τον κ. Ιερώνυμο ανέμεναν ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου και τα μέλη της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου, ο πρόεδρος της Βουλής Γιαννάκης Ομήρου, ο πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού Νίκος Αναστασιάδης, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΑΚΕΛ Νίκος Κατσουρίδης, ο πρόεδρος του ΕΥΡΩΚΟ Δημήτρης Συλλούρης, ο Πρέσβης της Ελλάδος Βασίλης Παπαϊωάννου, οι Δήμαρχοι Λευκωσίας, Στροβόλου, Αγίου Δομετίου, Έγκωμης, ο κλήρος και ο λαός της Αρχιεπισκοπικής περιφέρειας, καθώς και η μαθητιώσα νεολαία του Παγκυπρίου Γυμνασίου, οι οποίοι έραναν τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών με άνθη.
Στη συνέχεια εν πομπή και με τις καμπάνες να ηχούν χαρμόσυνα, κατευθύνθηκαν στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Ιωάννη Λευκωσίας όπου αναπέμφθηκε δοξολογία, χοροστατούντος του προκαθημένου της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος προσφωνώντας τον κ. Ιερώνυμο επεσήμανε ότι στο σεπτό πρόσωπό του η Εκκλησία της Κύπρου υποδέχεται «τον σεπτό Προκαθήμενο τής Εκκλησίας τού Έθνους μας, του οποίου το πρόσωπο κοσμείται με μία εύοσμη ανθοδέσμη αρετών». Πρόσθεσε, επίσης, ότι «οι άτρυτοι και αδιάλειπτοι αγώνες Σας για την Εκκλησία, καθώς και οι ένθεες προσπάθειες Σας να μορφώσετε Χριστό, και μάλιστα Εσταυρωμένο, στις ψυχές τού αγωνιώντος και δοκιμαζόμενου από τα πολυποίκιλα κοινωνικά, οικονομικά και εθνικά προβλήματα ποιμνίου Σας, πλημμυρίζουν τις ψυχές μας με αισθήματα βαθύτατου σεβασμού και αγάπης προς το πρόσωπό Σας».
Ο Μακαριώτατος επεσήμανε ότι «στις μακρές και ασέληνες νύχτες των αιώνων τής σκλαβιάς η Κυπριακή Εκκλησία, ως πραγματικά φιλόστοργη Μητέρα, διεφύλαξε το ποίμνιό της στους κόλπους τής αγάπης Της, το παραμύθισε, το ενεθάρρυνε, το ενέπνευσε, καλλιέργησε σ’ αυτό την ελπίδα και την πίστη προς τον Θεό και το κράτησε ριζωμένο στη Γη των Πατέρων του, όχι απλώς ελληνικό αλλά και βαθύτατα ορθόδοξο».
Παράλληλα ο Προκαθήμενος της κατά Κύπρον Εκκλησίας μετέφερε στον Υψηλό Επισκέπτη του τα σύγχρονα πάθη και τις αγωνίες του κυπριακού ελληνισμού λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «κατά τη σύντομη παραμονή Σας, δεν θα μπορέσετε να επισκεφθείτε τον τάφο του Ιδρυτού και Προστάτου της Εκκλησίας μας, του Αποστόλου Βαρνάβα ούτε του Αγίου Σπυρίδωνος. Η ιερά Μονή του Αποστόλου Ανδρέα, που έγινε το σύμβολο του Αγώνα μας, καταπατείται επίσης βάναυσα από τις ορδές του Αττίλα».
Πρόσθεσε ακόμη ότι «αδύνατη θα είναι και η επίσκεψή Σας στις θαλασσοφίλητες ακτές της Βόρειας Κύπρου μας, που είναι κατάσπαρτες με όμορφα λευκοντυμένα εκκλησάκια, που μαρτυρούν τη χριστιανικότητα της αγιοτόκου νήσου μας. Εκεί πια, αντί να ακούονται οι δοξολογίες των πιστών μας προς τον Ποιητή των Ουρανών και της Γης, ακούεται βαριά και καταθλιπτική η φωνή του μουεζίνη».
«Θα έχετε όμως τη δυνατότητα να γνωρίσετε ολόκληρο το λαό μας, πρόσφυγες και μη και να διαπιστώσετε τους πόθους και τους οραματισμούς του για μια πατρίδα ελεύθερη και απαλλαγμένη από αλλόθρησκους εισβολείς και οποιαδήποτε άλλα στρατεύματα κατοχής», τόνισε καταλήγοντας ο Κύπρου Χρυσόστομος.
«Μεταφέρουμε αδελφικό χαιρετισμό προς κάθε ορθόδοξο Έλληνα της Κύπρου από τον ορθόδοξο Κλήρο και το ποίμνιο της Εκκλησίας της Ελλάδος. Είμαστε μέτοχοι της ιδίας ιστορικής, θρησκευτικής, πολιτιστικής και γλωσσικής κληρονομιάς και οι δεσμοί μας πρέπει να παραμένουν πάντα στενοί και ειλικρινείς», τόνισε στην αντιφώνησή του ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος. Πρόσθεσε στην συνέχεια ότι «προσευχόμαστε και ευχόμαστε, ώστε όλες οι θρησκευτικές κοινότητες της Κύπρου να ζουν σε κλίμα ειρήνης και αλληλοκατανοήσεως, για να εδραιωθεί η ειρηνική συμβίωση και να αποφευχθούν στο μέλλον τα θλιβερά γεγονότα του προσφάτου παρελθόντος».
Ο κ. Ιερώνυμος ανέφερε ακόμη ότι «θαυμάζουμε την υπομονή και την αγωνιστικότητα των εγκλωβισμένων, των προσφύγων και των συγγενών των Αγνοουμένων και τους βεβαιώνουμε ότι συμμεριζόμαστε απολύτως τον πόνο τους. Προσευχόμαστε για την επίλυση των προβλημάτων τους και υποσχόμαστε να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να συμπαρασταθούμε εμπράκτως στο πρόβλημά τους».
«Ομολογώ ότι μας εντυπωσιάζει η πολυσχιδής κοινωνική, πολιτιστική, εκπαιδευτική και ιεραποστολική δραστηριότητα της Εκκλησίας της Κύπρου. Μετά το σοβαρό πλήγμα που εδέχθη ο Κυπριακός Ελληνισμός το 1974, η Πίστη στον Θεό, η δημιουργικότητα του λαού και η ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον, οδήγησαν την κυπριακή κοινωνία σε ταχύτατα βήματα προόδου και αναδημιουργίας», είπε.
Ο Μακαριώτατος υπογράμμισε επίσης ότι «η Εκκλησία της Κύπρου διαδραμάτισε και συνεχίζει να διαδραματίζει ένα σημαντικό καθοδηγητικό ρόλο σ’ αυτή την προσπάθεια, την οποία θαυμάζει κάθε επισκέπτης της Κύπρου για την ανύστακτη και συνεχή φροντίδα σας, με στόχο τον επαναπατρισμό των λεηλατημένων εκκλησιαστικών θησαυρών του κατεχομένου τμήματος, και για την διεθνή καταγγελία και ενημέρωση γύρω από το σοβαρότατο αυτό πρόβλημα».
«Οι κοινοί μας αγώνες, οι κοινές ρίζες, τα κοινά προβλήματα και οι κοινοί οραματισμοί, επιβάλλουν να είμαστε ενωμένοι και σταθεροί στις πατροπαράδοτες Χριστιανικές, ιστορικές, πολιτιστικές και μορφωτικές αξίες μας, χωρίς να απεμπολούμε τις παραδόσεις μας, αλλά και χωρίς να αρνούμαστε τον διάλογο και την ειρηνική συνύπαρξη με τους άλλους πολιτισμούς», σημείωσε καταληκτικά.
Αμέσως μετά ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κατέθεσε στεφάνι στο μνημείο του Εθνάρχη Μακαρίου και ανήλθαν, εν πομπή, στο Μέγα Συνοδικό της Ιεράς Αρχιεπισκοπής, όπου οι ιεράρχες της Εκκλησίας της Κύπρου, οι κληρικοί και οι πιστοί υπέβαλαν τα σέβη και τις ευχές τους στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών.
Πραγματοποιήθηκε, ακολούθως, πανηγυρική Συνεδρία της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου στο Μικρό Συνοδικό, στην παρουσία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και της Συνοδείας του.
Ο Αθηνών Ιερώνυμος ξεναγήθηκε ακολούθως στα ιδιαίτερα διαμερίσματα του αείμνηστου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου του Γ΄ και στην συνέχεια παρακάθισε σε ανεπίσημο γεύμα στην Ιερά Αρχιεπισκοπή, ενώ το απόγευμα θα επισκεφθεί τον Εξοχώτατο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια.
Λουκάς Α. Παναγιώτου
15 Δεκεμβρίου 2011
Προσφώνηση τού Αρχιεπισκόπου Κύπρου
κ. κ. Χρυσοστόμου
προς τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος
κ. κ. Ιερώνυμο τον Β΄.
Μακαριώτατε,
Καλώς ήλθατε εις Γην εναλίαν , εις την νήσον των Αγίων και των Μαρτύρων.
Η Ιεραρχία τής Εκκλησίας τής Κύπρου, ο κλήρος και ο λαός αυτής Σάς απευθύνουν δι’ εμού εγκαρδίως το « ως ευ παρέστητε».
Εν τω προσώπω Σας, ολόκληρος η Κύπρος χαιρετίζει την Υμετέρα Μακαριότητα, την τιμία Συνοδία Σας, την Ιεραρχία, τον κλήρο και τον λαό τής Μητρός Πατρίδος.
Η χαρά μας αυτή, Μακαριώτατε, μεγαλώνει ακόμη περισσότερο, αναλογιζόμενοι ότι έχουμε στο μέσο τής αγάπης μας τον σεπτό Προκαθήμενο τής Εκκλησίας τού Έθνους μας, τού οποίου το πρόσωπο κοσμείται με μία εύοσμη ανθοδέσμη αρετών.
Επί πλέον, Μακαριώτατε, οι άτρυτοι και αδιάλειπτοι αγώνες Σας για την Εκκλησία, καθώς και οι ένθεες προσπάθειες Σας να μορφώσετε Χριστό, και μάλιστα Εσταυρωμένο, στις ψυχές τού αγωνιώντος και δοκιμαζόμενου από τα πολυποίκιλα κοινωνικά, οικονομικά και εθνικά προβλήματα ποιμνίου Σας, πλημμυρίζουν τις ψυχές μας με αισθήματα βαθύτατου σεβασμού και αγάπης προς το πρόσωπό Σας.
Την ειρηνική Σας επίσκεψη Μακαριώτατε δεν την θεωρούμε απλώς ως μία φιλοφρονητική ούτε ως μία εθιμοτυπική επίσκεψη, που μαρτυρεί την ενότητα τής ορθοδόξου πίστεώς μας και συσφίγγει ακόμη περισσότερο τους ήδη υφιστάμενους στενούς πνευματικούς δεσμούς μεταξύ των δύο αδελφών Εκκλησιών μας. Αλλά την ερμηνεύουμε ως μία επίσκεψη που αποσκοπεί στην τόνωση, τόσο τού θρησκευτικού όσο και τού εθνικού φρονήματος τού λαού μας, για την επιτυχία τού χαλεπώτατου αγώνα τής εθνικής και φυσικής του επιβίωσης, που για τριάντα επτά τώρα χρόνια διεξάγει.
Η παρουσία Σας επίσης θα μάς προσφέρει τη χαρά να ανταλλάξουμε απόψεις για τα μεγάλα και δύσκολα εκκλησιαστικά θέματα και να αντλήσουμε από τη σοφία Σας, τις βιωματικές Σας εμπειρίες, γύρω από τα θέματα τής οργάνωσης τής Εκκλησίας, τής διαποίμανσης τού λαού τού Θεού καθώς και τής εξωτερικής ιεραποστολής.
Η κατά Κύπρον Εκκλησία Μακαριώτατε είναι μικρή αριθμητικά αλλά πάντοτε παρούσα, ζώσα και δρώσα δυναμικά, δια μέσου των αιώνων, στα χριστιανικά θέματα τής ζωής. Κατά τη μακρόχρονη ιστορική της πορεία, συνέβαλε στη διατύπωση των δογμάτων τής Εκκλησίας μας, στην καταπολέμηση των αιρέσεων και διέλαμψε στη χριστιανική αρετή και στην αγιότητα.
Στις μακρές και ασέληνες νύχτες των αιώνων τής σκλαβιάς η Κυπριακή Εκκλησία, ως πραγματικά φιλόστοργη Μητέρα, διεφύλαξε το ποίμνιό της στους κόλπους τής αγάπης Της, το παραμύθισε, το ενεθάρρυνε, το ενέπνευσε, καλλιέργησε σ’ αυτό την ελπίδα και την πίστη προς τον Θεό και το κράτησε ριζωμένο στη Γη των Πατέρων του, όχι απλώς ελληνικό αλλά και βαθύτατα ορθόδοξο!
Κατά τη σύντομη παραμονή Σας, Άγιε Αδελφέ, στη νήσο μας, θα έχετε την ευκαιρία να επισκεφθείτε Μνημεία ιερά και σεβάσματα πανορθόδοξα και παγχριστιανικά, τα οποία μαρτυρούν τη χριστιανικότητα και την ελληνικότητα τού νησιού μας, δια μέσου των αιώνων.
Θα βαδίσετε στα βήματα των Αποστόλων Βαρνάβα, Παύλου και Μάρκου και θα αφουγκραστείτε νοερώς τη χριστιανική διδασκαλία τόσο των Αποστόλων όσο και των Πατέρων και Διδασκάλων τής Εκκλησίας μας, των είκοσι χριστιανικών αιώνων.
Αλλά - φευ Αγιε Αδελφέ- δεν θα μπορέσετε να επισκεφθείτε τον τάφο τού Ιδρυτού και Προστάτου τής Εκκλησίας μας, τού Αποστόλου Βαρνάβα ούτε του Αγίου Σπυρίδωνος. Η ιερά Μονή τού Αποστόλου Ανδρέα, πού έγινε το σύμβολο τού Αγώνα μας, καταπατείται επίσης βάναυσα από τις ορδές τού Αττίλα.
Αδύνατη θα είναι και η επίσκεψή Σας στις θαλασσοφίλητες ακτές τής Βόρειας Κύπρου μας, που είναι κατάσπαρτες με όμορφα λευκοντυμένα εκκλησάκια, που μαρτυρούν τη χριστιανικότητα τής αγιοτόκου νήσου μας. Εκεί πια, αντί να ακούονται οι δοξολογίες των πιστών μας προς τον Ποιητή των Ουρανών και τής Γής, ακούεται βαριά και καταθλιπτική η φωνή τού μουεζίνη.
Θα έχετε όμως τη δυνατότητα να γνωρίσετε ολόκληρο το λαό μας, πρόσφυγες και μη και να διαπιστώσετε τους πόθους και τους οραματισμούς του για μια πατρίδα ελεύθερη και απαλλαγμένη από αλλόθρησκους εισβολείς και οποιαδήποτε άλλα στρατεύματα κατοχής.
O λαός αυτός θα υποδεχτεί, τόσο Υμάς όσο και την τιμία Συνοδία Σας, με το βαθύτατο σεβασμό του και θα Σάς εκφράσει τα αισθήματα τής χαράς του για την εδώ παρουσία Σας και τού θαυμασμού του για το πολυσχιδές έργο, το οποίο με τόση θεοσέβεια επιτελείτε.
Ως ευ παρέστητε Μακαριώτατε.
************************************************
Ἀντιφώνηση τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Αθηνών
πρός τόν Ἀρχιεπίσκοπο Νέας Ἰουστινιανῆς καί πάσης Κύπρου
κ. κ. Χρυσόστομο
«Οὗτοι μέν οὖν ἐκπεμφθέντες ὑπό τοῦ Πνεύματος τοῦ Ἁγίου κατῆλθον εἰς τήν Σελεύκειαν, ἐκεῖθεν τε ἀπέπλευσαν εἰς τήν Κύπρον, καί γενόμενοι ἐν Σαλαμῖνι κατήγγελλον τόν λόγον τοῦ Θεοῦ ...» (Πραξ. 13.4-5).
Μέ αὐτούς τούς λόγους περιγράφουν οἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων τήν ἔλευση τῶν Ἀποστόλων Παύλου καί Βαρνάβα μαζί μέ τόν συνοδό τους Ἰωάννη Μᾶρκο στήν Μεγαλόνησο Κύπρο. Καί ἐμεῖς ἐρχόμαστε σήμερα ἀπό τήν Ἀποστολική Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος στήν Ἀδελφή Ἀποστολική Ἐκκλησία τῆς Κύπρου, γιά νά ἐπιτελέσουμε τήν Εἰρηνική μας Ἐπίσκεψη καί νά συναντήσουμε ὁμαίμονες καί ὁμοδόξους ἀδελφούς.
Ἐρχόμαστε γιά νά ἰχνηλατήσουμε μέ δέος τά βήματα τῶν δύο Ἀποστόλων, οἱ ὁποῖοι ἐκήρυξαν τό Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ στήν Κύπρο καί νά προσκυνήσουμε τά λείψανα τῶν ἀπειραρίθμων Ἁγίων καί τῶν Μαρτύρων τῆς Πίστεώς μας, οἱ ὁποῖοι ἐλάμπρυναν μέ τήν ἀγωνιστική τους παρουσία τήν Νῆσο σας.
Μεταφέρουμε ἀδελφικό χαιρετισμό πρός κάθε ὀρθόδοξο Ἕλληνα τῆς Κύπρου ἀπό τόν ὀρθόδοξο Κλῆρο καί τό ποίμνιο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Εἴμαστε μέτοχοι τῆς ἰδίας ἱστορικῆς, θρησκευτικῆς, πολιτιστικῆς καί γλωσσικῆς κληρονομιᾶς καί οἱ δεσμοί μας πρέπει νά παραμένουν πάντα στενοί καί εἰλικρινεῖς.
Ἀσπαζόμαστε μέ ἀδελφική ἀγάπη καί τιμή τόν Προκαθήμενο τῆς ἐν Κύπρῳ Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τόν Μακαριώτατο ἀδελφό καί συλλειτουργό ἡμῶν κ. Χρυσόστομον, τήν περί Αὐτόν σεπτή χορεία τῶν Ἁγίων Ἱεραρχῶν, τόν εὐλαβῆ Κλῆρο καί τόν λαό, καθώς καί τίς πολιτικές ἀρχές τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας.
Προσευχόμαστε καί εὐχόμαστε, ὥστε ὅλες οἱ θρησκευτικές κοινότητες τῆς Κύπρου νά ζοῦν σέ κλίμα εἰρήνης καί ἀλληλοκατανοήσεως, γιά νά ἑδραιωθεῖ ἡ εἰρηνική συμβίωση καί νά ἀποφευχθοῦν στό μέλλον τά θλιβερά γεγονότα τοῦ προσφάτου παρελθόντος.
Προσκυνοῦμε, Μακαριώτατε, τούς τάφους τῶν μαρτύρων, τῶν Ἁγίων καί τῶν Ἡρώων, πού εἶναι διάσπαρτοι σέ ὅλη τήν Κύπρο. Κλίνουμε γόνυ εὐλαβῶς μπροστά στά λείψανα τῶν Ἁγίων καί στίς θαυματουργές εἰκόνες πού προστατεύουν τήν Μεγαλόνησο. Καί ἀποτίουμε τόν ὀφειλόμενο φόρο τιμῆς μπροστά στά μνήματα τῶν ἀγωνιστῶν τῆς Ἐλευθερίας, οἱ ὁποῖοι ἀποτελοῦν πρότυπα γιά τή σημερινή νεολαία τῆς Κύπρου καί τῆς Ἑλλάδος.
Θαυμάζουμε τήν ὑπομονή καί τήν ἀγωνιστικότητα τῶν ἐγκλωβισμένων, τῶν προσφύγων καί τῶν συγγενῶν τῶν Ἀγνοουμένων καί τούς βεβαιώνουμε ὅτι συμμεριζόμαστε ἀπολύτως τόν πόνο τους. Προσευχόμαστε γιά τήν ἐπίλυση τῶν προβλημάτων τους καί ὑποσχόμαστε νά καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια γιά νά συμπαρασταθοῦμε ἐμπράκτως στό πρόβλημά τους.
Θλίβομαι προσωπικῶς, Μακαριώτατε, διότι, ὡς μελετητής τῆς Βυζαντινῆς Ἱστορίας καί Τέχνης καί ὡς προλύτης τῆς Χριστιανικῆς Ἀρχαιολογίας, θά ἐπιθυμοῦσα διακαῶς νά ἐπισκεφθῶ τάφους Ἁγίων, Μονές καί ἱστορικούς Ναούς στό βόρειο τμῆμα τῆς Κύπρου. Ἀντιλαμβάνομαι ὅτι, γιά λόγους ἀνωτέρας βίας, τοῦτο σήμερα δέν εἶναι δυνατόν. Εὔχομαι καί ἐλπίζω, μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ, μία τέτοια ἐπίσκεψη νά καταστεῖ ἐφικτή στό ἄμεσο μέλλον.
Ὁμολογῶ ὅτι μᾶς ἐντυπωσιάζει ἡ πολυσχιδής κοινωνική, πολιτιστική, ἐκπαιδευτική καί ἱεραποστολική δραστηριότητα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου. Μετά τό σοβαρό πλῆγμα πού ἐδέχθη ὁ Κυπριακός Ἑλληνισμός τό 1974, ἡ Πίστη στόν Θεό, ἡ δημιουργικότητα τοῦ λαοῦ καί ἡ ἐλπίδα γιά ἕνα καλύτερο μέλλον, ὁδήγησαν τήν κυπριακή κοινωνία σέ ταχύτατα βήματα προόδου καί ἀναδημουργίας. Ἡ Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου διαδραμάτισε καί συνεχίζει νά διαδραματίζει ἕνα σημαντικό καθοδηγητικό ρόλο σ’ αὐτή τήν προσπάθεια, τήν ὁποία θαυμάζει κάθε ἐπισκέπτης τῆς Κύπρου γιά τήν ἀνύστακτη καί συνεχή φροντίδα σας, μέ στόχο τόν ἐπαναπατρισμό τῶν λεηλατημένων ἐκκλησιαστικῶν θησαυρῶν τοῦ κατεχομένου τμήματος, καί γιά τήν διεθνή καταγγελία καί ἐνημέρωση γύρω ἀπό τό σοβαρότατο αὐτό πρόβλημα.
Οἱ κοινοί μας ἀγῶνες, οἱ κοινές ρίζες, τά κοινά προβλήματα καί οἱ κοινοί ὁραματισμοί, ἐπιβάλλουν νά εἴμαστε ἑνωμένοι καί σταθεροί στίς πατροπαράδοτες Χριστιανικές, ἱστορικές, πολιτιστικές καί μορφωτικές ἀξίες μας, χωρίς νά ἀπεμπολοῦμε τίς παραδόσεις μας, ἀλλά καί χωρίς νά ἀρνούμαστε τόν διάλογο καί τήν εἰρηνική συνύπαρξη μέ τούς ἄλλους πολιτισμούς.
Σᾶς εὐχαριστοῦμε θερμότατα, Μακαριώτατε, γιά τή λαμπρή καί ἐγκάρδια αὐτή ὑποδοχή καί σᾶς περιμένουμε μέ χαρά σύν Θεῷ στήν Ἀθήνα.
