Το Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2011 έφθασε στην Κύπρο από τη Μυτιλήνη η Τιμία κάρα του Αγίου Ραφαήλ και θα παραμείνει στην Ιερά Μονή Αγίων Μαρίνης και Ραφαήλ στην Ξυλοτύμπου μέχρι την Κυριακή 6 Νοεμβρίου για προσκύνηση από τους πιστούς.
Την Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2011 έγινε στο καθολικό της Μονής πολυαρχιερατικό συλλείτουργο προεξάρχοντος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. κ. Χρυσοστόμου. Ο Μακαριώτατος μετά τη Θεία Λειτουργία τέλεσε τα αποκαλυπτήρια Μνημείου Πεσόντων και Αγνοουμένων Ξυλοτύμπου.
Παρακάτω ακολουθεί η ομιλία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. κ. Χρυσοστόμου:
"Οι θυσίες των ηρώων ενός λαού αποτελούν τη λυδία λίθο, με την οποία δοκιμάζεται η πίστη του στην ελευθερία και η προσήλωσή του σε αξεπέραστες διαχρονικές ηθικές αξίες. Επομένως, η απονομή τιμής στους ανθρώπους αυτούς, που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία της πατρίδας, για την τιμή του έθνους και για την εθνικοθρησκευτική επιβίωση του Κυπριακού Ελληνισμού στη γη των πατέρων του, αποτελεί επιτακτικό καθήκον και ιερό χρέος όλων μας.
Έτσι, με αισθήματα βαθιάς συγκίνησης, βρισκόμαστε σήμερα εδώ για να τελέσουμε τα αποκαλυπτήρια του σεμνού τούτου Μνημείου των ηρώων της Κοινότητας Ξυλοτύμπου, που έδωσαν τη ζωή τους ή αγνοούνται μέχρι και σήμερα, κατά τους αγώνες του Κυπριακού λαού για ελευθερία και συγχαίρουμε θερμά την Ηγουμένη της Ιεράς Μονής Αγίων Ραφαήλ και Μαρίνης Μαρίνα Μοναχή και τις συν αυτήν αδελφές της Μονής, καθώς και την Φιλόπτωχο Αδελφότητα Αγίου Ανδρονίκου για την αξιέπαινη αυτή πρωτοβουλία να ανυψώσουν το Μνημείο των πεσόντων και των Αγνοουμένων της Κοινότητας Ξυλοτύμπου.
Αποτίουμε, λοιπόν, φόρο τιμής προς τους πεσόντες της Κοινότητας κατά τον πρώτο και δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, Κυριάκο Παρτζίλη και Μιχαήλ Πέτρου Σιαηλόρο, αντίστοιχα. Η φιλοπατρία τους και η προσήλωσή τους στα εθνικά ιδεώδη τους οδήγησαν να καταταγούν εθελοντικά στο στρατό και να πολεμήσουν ο πρώτος στο Μακεδονικό Μέτωπο κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ο δεύτερος στα Ελληνοαλβανικά σύνορα, μετά την ιταλική επίθεση του 1940. Η θυσία τούτων αποτελεί πηγή έμπνευσης, θάρρους, δύναμης και πίστης για τα υπερχρόνια ιδανικά της ελευθερίας και της εθνικής αξιοπρέπειας.
Τιμούμε, ακόμη, σήμερα, το Ζαχαρία Σπύρου, που έπεσε στις 14 Αυγούστου 1974, κατά την έναρξη της β΄ φάσης της εισβολής, κτυπημένος από βόμβες ναπάλμ. Με τη θυσία του έγινε δάδα, που δείχνει το υπέρτατο καθήκον προς την πατρίδα.
Με το Μνημείο τούτο τιμούμε, επίσης, το στρατιώτη Αδάμο Αδάμου του 226 Τάγματος Πεζικού, και του οποίου τα οστά εντοπίστηκαν το 2007 σε ομαδικό τάφο έξω από το χωριό Αγιά. Μετά την ταυτοποίηση των οστών του, τάφηκε στην Ξυλοτύμπου με όλες τις δέουσες τιμές, το καλοκαίρι του 2010.
Αποδίδουμε, επίσης, τιμές και προς τους άλλους έξι λεβεντονιούς της κοινότητας, που για τριανταεπτά τώρα χρόνια βρίσκονται στον κατάλογο των αγνοουμένων της βάρβαρης τουρκικής εισβολής. Αναφερόμαστε με συγκίνηση στον Αντωνάκη Πολυδώρου, ασυρματιστή της 181ης Μοίρας Πυροβολικού, στο Γεώργιο Δημητρίου, του 286 Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού, στο Μιχάλη Μιχαήλ, της 181ης Μοίρας Πυροβολικού, στον Παύλο Παύλου, της 33ης Μοίρας Καταδρομών, στον Παύλο Παύλου, της Διοίκησης Στρατοπέδων, και τέλος στον Χρίστο Πέτρου, του 391ου Εφεδρικού Τάγματος.
Τα πιο πάνω παλληκάρια μας, με τη θυσία τους κληροδότησαν σε μας ιερά παρακαταθήκη πατριωτικού χρέους και διαθήκη ιστορικού καθήκοντος. Οι μορφές τους θα παραμείνουν φωτεινοί φάροι, που θα φωτίζουν και θα καθοδηγούν με το παράδειγμά τους τον Κυπριακό Ελληνισμό και θα αποτελούν πάντοτε πηγή έμπνευσης για τα υπέρτατα αγαθά και ιδανικά της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας. Έτσι, τούτη την ιερή στιγμή των αποκαλυπτηρίων του κοινού Μνημείου αντλούμε δύναμη και διατρανώνουμε τη θέληση να συνεχίσουμε τον αγώνα μας για απελευθέρωση και επανένωση της νήσου μας.
Το Μνημείο τούτο θα αποτελεί για πάντα έκφραση της ευγνωμοσύνης μας προς τους ήρωες της Κοινότητας Ξυλοτύμπου, ενώ παράλληλα θα μας θυμίζει διαρκώς το χρέος μας προς την τουρκοκρατούμενη πατρίδα μας. Πρέπει κι εμείς να φανούμε αντάξιοι της θυσίας αυτών των παλληκαριών, αποδεικνύοντας ότι αυτή δεν πήγε χαμένη. Η συνεχιζόμενη εισβολή και κατοχή του νησιού μας από τα τουρκικά στρατεύματα, η παρουσία εποίκων και οι πρόσφατες απειλές της Τουρκίας έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεν επιτρέπουν εφησυχασμό.
Συνεπώς, στόχος μας πρέπει να είναι η εξεύρεση μιας δίκαιης λύσης του Κυπριακού προβλήματος, η οποία θα σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των κατοίκων του νησιού -Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων-, θα διασφαλίζει την απομάκρυνση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής και των εποίκων καθώς και την επιστροφή όλων των προσφύγων στις πατρογονικές τους εστίες.
Πρέπει, λοιπόν όλοι μας -Ηγεσία και λαός- να συναισθανθούμε το ιστορικό χρέος που έχουμε έναντι αυτής της γης, που γέννησε ιστορία και πολιτισμό και ποτίστηκε με το αίμα τόσων ηρώων και να παραμείνουμε ενωμένοι και αμετακίνητοι στα δίκαια του αγώνα μας.
Μ’ αυτές τις σκέψεις αποκαλύπτουμε το Μνημείο αυτών που έδωσαν το αίμα τους για την πατρίδα και απευθύνουμε εγκάρδιο χαιρετισμό αγάπης και τιμής προς τους οικείους και τους συγγενείς των πεσόντων και αγνοουμένων της Ξυλοτύμπου. Ευχόμαστε όπως ο Κύριος, διά πρεσβειών των Αγίων Ραφαήλ και Μαρίνης μας αξιώσει να εορτάσουμε σύντομα και τα Κυπριακά Ελευθέρια.
Ευχέτης προς Κύριον"
Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου,
30 Οκτωβρίου 2011.