Πολύπλευρες οι δραστηριότητες και προσφορές του
Εορτάστηκαν στο Λονδίνο τα τριάντα χρόνια του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη με την παρουσίαση του επετειακού βιβλίου «Το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη: Τρίτη δεκαετία, 1999-2008».
Το 2008 ήταν και η 30ή επέτειος του θανάτου του Αναστασίου Γ. Λεβέντη (1902-1978), ο οποίος απέθανε ένα χρόνο πριν συσταθεί το Ίδρυμα που φέρει το όνομά του.
Στην κατάμεστη αίθουσα του Ελληνικού Κέντρου ο κ. Στρούαν Σίμπσον έκανε τον απολογισμό των δραστηριοτήτων του Ιδρύματος κατά την τρίτη δεκαετία, κατά την οποία οι δραστηριότητες του Ιδρύματος έλαβαν σημαντική διεύρυνση: Αρχαιολογικές έρευνες στην Κύπρο, στην Ελλάδα, στη Βουλγαρία, στη Λιβύη. Ενίσχυση του έργου Αρχαιολογικών Εταιρειών στην Αθήνα, το Λονδίνο, το Κέιμπριτζ και το Παρίσι, Προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς στη Νιγηρία, αρχαιολογικά συνέδρια και αρχαιολογικές επιστημονικές συναντήσεις στην Κύπρο, την Ελλάδα και σε ευρωπαϊκές πόλεις. Ίδρυση Μουσείων και βιβλιοθηκών στην Κύπρο (Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας και υπό ανέγερση Πινακοθήκη Α.Γ. Λεβέντη στη Λευκωσία που θα φιλοξενήσει ελληνική, ευρωπαϊκή και κυπριακή συλλογή ζωγραφικής και έργων τέχνης, Μουσείο του Παγκυπρίου Γυμνασίου, Μουσείο Βυζαντινής Κληρονομιάς Παλαιχωρίου και πατρογονική οικία οικογενείας Λεβέντη στη Λεμύθου).
Ενίσχυση μουσείων και βιβλιοθηκών στην Ελλάδα, ανακαίνιση Αρχαιολογικού Μουσείου Οδησσού, συντήρηση ελληνικών χειρογράφων στην πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη Χαρκόβου Ουκρανίας, νεοελληνική βιβλιοθήκη «Κ. Λεβέντης» στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Μαριουπόλεως Ουκρανίας, επανέκθεση στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Βουθρωτού στην Αλβανία. Πρόγραμμα μεγάλης επιστημονικής σημασίας και προβολής της Κύπρου και του Ελληνισμού υπήρξε η ίδρυση αιθουσών Κυπριακών Αρχαιοτήτων Α.Γ. Λεβέντη σε μεγάλα Μουσεία (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, Βρετανικό Μουσείο, Αshmolean Μuseum στην Οξφόρδη, Fitzwilliam Μuseum στο Κέιμπριτζ, Εθνικό Μουσείο Δανίας στην Κοπεγχάγη, Βασιλικό Μουσείο του Οντάριο στο Τορόντο του Καναδά, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη, Μedelhavsmuseetστη Στοκχόλμη). Όλες οι εκθέσεις συνοδεύονται από καταλόγους. Κατάλογοι επίσης δημοσιεύθηκαν για τις κυπριακές αρχαιότητες που βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Αμερικανικού Πανεπιστημίου στη Βηρυτό, και στο Ρitt RiversΜuseum στο Πανεπιστήμιο Οξφόρδης κ.ά.
Το Ίδρυμα έδωσε στο Βυζάντιο δεσπόζουσα θέση με ενίσχυση σημαντικών και μεγάλων εκθέσεων στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών και στο SomersetΗouse στο Λονδίνο, στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη. Πλην των αρχαιολογικών και άλλα μουσεία Φυσικής Ιστορίας και Λαογραφίας έτυχαν της ενισχύσεως του Ιδρύματος στη Νιγηρία και στην Ελλάδα. Η χορήγηση υποτροφιών και η ενίσχυση Πανεπιστημίων στην Κύπρο, την Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία, Νότια και Ανατολική Ευρώπη, Νιγηρία και Γκάνα, κυρίως σε θέματα ελληνικών σπουδών, αποτελεί σταθερό προσανατολισμό του Ιδρύματος προς τη νέα γενιά και ενδιαφέρον για την προκοπή της.
Η στήριξη της Ορθοδόξου Εκκλησίας με αναστηλώσεις μνημείων, συντηρήσεις τοιχογραφιών, εικόνων, χειρογράφων και κειμηλίων. Με χορηγία του Ιδρύματος το Τμήμα Αρχαιοτήτων συντήρησε σημαντικό αριθμό εκκλησιών, εικόνων και ξυλογλύπτων. Ιδρύθηκαν επίσης εικονοσκευοφυλάκια στη Μονή Μαχαιρά, τη Μονή Χρυσορρογιατίσσης και Τιμίου Σταυρού στο Όμοδος, στον Πρόδρομο, το Εκκλησιαστικό Μουσείο Παλαιχωρίου και το πολιτιστικό κέντρο της Μητροπόλεως Μόρφου στην Περιστερώνα. Το Ίδρυμα συνέβαλε στον εκσυγχρονισμό του σκευοφυλακίου, συντήρηση παλαιών κτισμάτων και ψηφιοποίηση χειρογράφων της Μονής Σινά. Αποκατάσταση ιστορικών μονών και εκκλησιών στην Ελλάδα και σειρά αναστηλώσεων βυζαντινών και μεταβυζαντινών εκκλησιών μέσω της Ελληνικής Εταιρείας.
Εκτός Ελλάδος η αποκατάσταση του κωδωνοστασίου και η συντήρηση των τοιχογραφιών στον Άγιο Γεώργιο των Ελλήνων στη Βενετία, η συντήρηση των κομνήνειων βυζαντινών τοιχογραφιών στον κοιμητηριακό ναό της Μονής Παναγίας Πετριτζονιτίσσης (Μπατσκόβου) και του κατάγραφου ναού του του 15ου αι. του Αγίου Δημητρίου στο Μπομπόσεβο στη Βουλγαρία, συντήρηση ξυλόγλυπτου τέμπλου στη μονή Αγίου Νικολάου στην Donja Satornja στη Σερβία και αποκατάσταση της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννου και διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου στο Μπέλγκοροντ στις εκβολές του Δνείστερου ποταμού στην Ουκρανία. Η Μεγάλη του Γένους Σχολή του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, ο ελληνικός καθεδρικός ναός της Αγίας Σοφίας στο Λονδίνο, του Αγίου Στεφάνου στο Παρίσι, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Εσθονίας, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, η μητρόπολις Μέμφιδος, Νιγηρίας και η αρχιεπισκοπή Κένυας και Ειρηνούπολης γνώρισαν τη μέριμνα του Ιδρύματος.
Πολιτισμός και Τέχνες
Ο πολιτισμός και οι τέχνες προκάλεσαν το ενδιαφέρον του Ιδρύματος που στηρίζει το Ελληνικό Κέντρο στο Λονδίνο, το Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο στο Παρίσι, την Εuropa Νostra, τη Σχολή Αφρικανικής Κληρονομιάς στο Μπενίν, αλλά και θεατρικές παραστάσεις, όπως η μεταφορά των Τρωάδων του Ευριπίδη στο περιβάλλον της Νιγηρίας. Πολλά είναι τα Ιδρύματα που έτυχαν της στήριξης του Ιδρύματος διότι συμβάλλουν στις σχέσεις των ανθρώπων και στη διάδοση των αξιών του Ελληνισμού. Το Ίδρυμα χρηματοδότησε διεθνή και εθνικά εκπαιδευτικά προγράμματα που απευθύνονται σε παιδιά και συμπληρώνουν τον εκπαιδευτικό ρόλο των μουσείων και των βιβλιοθηκών. Οι χορηγίες του Ιδρύματος στον χώρο των τεχνών περιλαμβάνουν επιλεγμένα μουσικά και θεατρικά συγκροτήματα που εκπροσωπούν τα ενδιαφέροντα της ελληνικής διασποράς και ενίσχυσε κοντσέρτα και συναυλίες με τη συμμετοχή Κυπρίων και Ελλήνων μουσικών και θεατρικές ομάδες του εξωτερικού που ανεβάζουν κυρίως αρχαίο ελληνικό δράμα. Οι εκδόσεις του Ιδρύματος για τον πολιτισμό και τον Ελληνισμό αριθμούν 112 τίτλους.
Τα τριάντα χρόνια του Ιδρύματος ήταν αφιερωμένα στην ανάπτυξη και βαθύτερη διείσδυση των ελληνικών σπουδών στο ευρύτερο γεωγραφικό και πολιτιστικό χώρο και στην προστασία της αρχαιολογικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Στον τομέα αυτόν η συμβολή του Βάσου Καραγιώργη, διευθυντού του Ιδρύματος στη Λευκωσία (1989-2010), ήταν καθοριστική. Με το έργο του Ιδρύματος γίνεται φανερό ότι η Κύπρος επαξίως εκπροσωπεί και ισοτίμως διεκδικεί τον Ελληνισμό. Η τέταρτη δεκαετία άρχισε με πολλά συνεχιζόμενα προγράμματα που εκτός της ποιότητας και του οράματός τους στον τομέα της φιλανθρωπίας, της προβολής της Κύπρου και του Ελληνισμού, της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και του φυσικού περιβάλλοντος καταδεικνύουν τη χρησιμότητα και τον αντίκτυπό τους στην κοινωνία των ανθρώπων.
Μέσα στην ενηλικίωση των τριάντα χρόνων, το συνεχές όραμα, η αισιοδοξία και η αποτελεσματικότητα δημιούργησαν συναίσθηση ευθύνης και το Ίδρυμα έγινε πιο σαφές και απαιτητικό για την αειφορία των προγραμμάτων του. Κάθε χορηγία οφείλει να παράγει το δικό της ανθρωπιστικό «κέρδος» δημιουργώντας την κατάλληλη δυναμική για να υπηρετήσει έναν συνεχώς διευρυνόμενο αριθμό ανθρώπων. Αποστολή του Ιδρύματος είναι να ανταποκρίνεται σε ανάγκες ιδρυμάτων, οργανισμών και μεμονωμένων ατόμων που δραστηριοποιούνται μέσα στα όρια των σκοπών του, επιδιώκοντας όχι μόνον την καινοτομία αλλά και τη συνέχεια μέσω της αειφορίας.
Η τρίτη δεκαετία
Η εκδήλωση για την τρίτη δεκαετία του Ιδρύματος συνεχίστηκε με ομιλία του προέδρου του Ιδρύματος κ. Αναστασίου Π. Λεβέντη με θέμα την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Ο ομιλητής ανέπτυξε τους λόγους που η προστασία της Φύσης είναι σήμερα αναγκαιότητα για τους ανθρώπους, τον αρνητικό ρόλο της αλόγιστης ανάπτυξης αλλά και την ελπίδα που δημιουργεί η πρόοδος της τεχνολογίας φέρνοντας πολλά σχετικά προγράμματα του Ιδρύματος, ανάμεσα στα οποία πιλοτική θέση κατέχει η γεωργική εκπαίδευση και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος στην Αφρική. Η προστασία της Φύσης στον 21ο αι. συμβαδίζει με την προστασία της Ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από την τεχνολογία, η οποία αλλάζει τη μορφή και το ήθος του με ταχύτατους ρυθμούς, η διατήρηση της ιστορικής μνήμης και του φυσικού περιβάλλοντος γίνονται ουμανιστικές αξίες, διότι προκαλούν στον άνθρωπο αισθήματα ισορροπίας, ψυχικής γαλήνης και πνευματικής ισορροπίας. Το Ίδρυμα ανοίγει νέους δρόμους στον συνδυασμό αυτό που θα είναι κυρίαρχος στον αιώνα που διανύουμε. Η εκδήλωση έκλεισε με χαιρετισμό της αντιπροέδρου του Ελληνικού Κέντρου Κυριακής Λεμού, η οποία εξήρε τις πρωτοβουλίες και τις δραστηριότητες του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη σε όλους τους τομείς και με χαρά ανήγγειλε τη βράβευση του Ελληνικού Κέντρου στο Λονδίνο από την Ακαδημία Αθηνών.
ΤΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΜΠΑΚΙΡΤΖΗ
Εφημ. "Ο Φιλελεύθερος", 8 Μαρτίου, σελ. 29.