Δημοσιεύτηκε: Φεβρουάριος 25. 2011 08:27
Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομος και ο Πρόεδρος του Συγκροτήματος της Τράπεζας Θεόδωρος Αριστοδήμου εγκαινίασαν την έκθεση «Η Μόρφου ως Θεομόρφου, του χθες, του σήμερα και του αύριο» την Τρίτη, 22 Μαρτίου 2011, στο κτήριο του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου στη Φανερωμένη.
Διάρκεια Έκθεσης: 22 Μαρτίου - 11 Σεπτεμβρίου 2011
Ώρες Λειτουργίας: 10.00 - 19.00 (εκτός τραπεζικών αργιών).
Πληροφορίες: 800 00 800
***************************************************************************
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ Α.Μ. ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΠΡΟΥ
κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
ΚΑΤΑ ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
«Η ΜΟΡΦΟΥ ΩΣ ΘΕΟΜΟΡΦΟΥ ΤΟΥ ΧΘΕΣ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΥΡΙΟ»
Αγαπητοί μας,
Η διοργάνωση της σημερινής Έκθεσης από την Ιερά Μητρόπολη Μόρφου και το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου, με τίτλο «Η Μόρφου ως Θεομόρφου. Του χθες, του σήμερα και του αύριο», μας δημιουργεί πολλά, μεγάλα και ανάμεικτα συναισθήματα.
Πρώτα απ’ όλα, θεωρούμε την Έκθεση τούτη ως ζωντανή και έμπρακτη έκφραση χρέους και ευθύνης προς την πλούσια, μοναδική και ανεκτίμητη εκκλησιαστική και πολιτιστική κληρονομιά της ημικατεχόμενης σήμερα Μητροπολιτικής Περιφέρειας Μόρφου. Και ακριβώς, βαθιά λυπούμαστε, γιατί αυτή θα έπρεπε κανονικά να γινόταν στη Μόρφου. Δυστυχώς, όμως, η συνεχιζόμενη τουρκική εισβολή και ο βίαιος ξεριζωμός των Μορφιτών από τις πατρογονικές τους εστίες δεν επιτρέπουν τούτο.
Από την άλλη, βέβαια, χαιρόμαστε ιδιαίτερα, γιατί η Έκθεση συντηρεί στις καρδιές μας την αγάπη προς τα ανεκτίμητης αξίας εκκλησιαστικά κειμήλια και τα άλλα έργα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Αποτελεί, ακόμη, χρήσιμη συμβολή για τη διάσωση και την προβολή όλου αυτού του πλούτου της χριστιανικής παραγωγής του λαού μας.
Στην Έκθεση, που έχουμε τη χαρά να εγκαινιάζουμε σήμερα, εκτίθενται περισσότερα από εκατό τριάντα έργα της εκκλησιαστικής μας τέχνης, όλα προϊόντα της πολιτιστικής δημιουργίας του λαού μας. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται φορητές εικόνες, ξυλόγλυπτα, εκκλησιαστικά σκεύη, ιερά άμφια, χειρόγραφα, διάφορες παλαιές εκδόσεις κ.λπ.
Δεν χρειάζεται να τονίσουμε ότι όλα αυτά τα εξαίσια έργα είναι αδιάψευστα τεκμήρια της βαθύτατης ευσέβειας των πατέρων και των προγόνων μας. Αποτελούν, ακόμη, έκφραση της χριστιανικής πίστης των καλλιτεχνών-δημιουργών τους και απόδειξη της πολιτιστικής δύναμης, που συντηρεί μέσα στην ψυχή του ο λαός μας.
Πρόκειται για τη δεύτερη Έκθεση, που γίνεται μέσα σε ένδεκα χρόνια από την Ιερά Μητρόπολη Μόρφου και το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου. Στόχος, βέβαια, και της σημερινής Έκθεσης είναι η διάσωση και προβολή όλων αυτών των σπουδαίων έργων της εκκλησιαστικής και της χριστιανικής πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και ακριβώς, δεν παραλείπουμε να υπογραμμίσουμε εδώ ότι μας θλίβουν βαθιά η απάθεια και η αδιαφορία, που επιδεικνύουν οι μεγάλοι και ισχυροί της γης, μπροστά στα ανοσιουργήματα του εισβολέα και του κατοχικού καθεστώτος, σε βάρος των έργων της λαμπράς πολιτιστικής μας δημιουργίας και κληρονομιάς. Και σίγουρα, δεν περιποιεί τιμή για τα Ηνωμένα Έθνη και την ΟΥΝΕΣΚΟ, για την Ενωμένη Ευρώπη και τα θεσμικά της Όργανα, γενικά για ολόκληρη την πολιτισμένη Ανθρωπότητα, να αφήνουν αιωρούμενα και αναπάντητα τα αδυσώπητα ερωτήματα του Μορφίτη ποιητή:
«Κατοικείται αυτή η πόλη;
Κατοικείται αυτό το χωριό;
Πού πήγαν όλοι;
Πού πήγαν και άφησαν τον Άϊ Μάμα
να διαπραγματευτεί τα σπίτια μας,
να περισώσει τη ζωή μας;».
(Μιχάλης Γεωργιάδης)
Διαβάστε, επίσης, τους Χαιρετισμούς:
******************************************************************************************
Διαβάστε στο σχετικό κείμενο - αφιέρωμα του δημοσιογράφου Α. Βικέτου
Πέραν των 130 πολύτιμων έργων εκκλησιαστικής τέχνης (ορισμένα από τα οποία επαναπατρίστηκαν) και διασωθέντα κειμήλια προσφύγων από την περιφέρεια της Μόρφου θα παρουσιαστούν τον ερχόμενο μήνα σε μια μεγάλη και αξιόλογη έκθεση , η οποία προετοιμάζεται με μεγάλη επιστημονική επιμέλεια από την Ιερά Μητρόπολη Μόρφου και το Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου. Με την έκθεση αυτή , την δεύτερη σε 11 χρόνια, το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου υλοποιεί το στόχο του για τη διάσωση και προβολή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και γίνεται και πάλι αρωγός του Μητροπολίτη Μόρφου Νεόφυτου, ο οποίος από της ενθρονίσεως του το 1998, έθεσε ως πρωταρχικό όραμα και ευθύνη του τη συντήρηση , ανάδειξη, αξιοποίηση και προβολή των ιερών κειμηλίων στις ελεύθερες περιοχές της επαρχίας του, αλλά κυρίως τη διάσωση και συντήρηση κειμηλίων και μνημείων στο κατεχόμενο τμήμα της.
Η έκθεση, η οποία θα έχει τίτλο : «Η Μόρφου ως Θεομόρφου, του χθες, του σήμερα και του αύριο» (Θεομόρφου ήταν το όνομα της Μόρφου κατά τους βυζαντινούς συγγραφείς), θα εγκαινιαστεί στο Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου, κοντά στο ναό της Φενερωμένης στην εντός των τειχών Λευκωσία, στις 22 Μαρτίου από τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο και τον πρόεδρο του Δ.Σ της Τράπεζας Θεόδωρο Αριστοδήμου και θα διαρκέσει μέχρι της 11 Σεπτεμβρίου 2011
Τα πέραν των 130 πολύτιμων έργων εκκλησιαστικής τέχνης , που θα παρουσιαστούν στην έκθεση, περιλαμβάνουν φορητές εικόνες, ξυλόγλυπτα , ιερά σκεύη, άμφια, χειρόγραφα , παλιές εκδόσεις κά.
Τα σημαντικά αυτά εκθέματα , εκτός από τα διαφωτιστικά κείμενα, θα συνοδεύουν εποπτικό υλικό με φωτογραφίες των μνημείων προέλευσης τους και σπάνιες εκδόσεις από τις συλλογές του Πολιτιστικού Ιδρύματος.
Τα εκθέματα
Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά από τα εκθέματα, που θα παρουσιαστούν:
Άγιοι Ανδρόνικος και Αθανασία, Ίσως τέλη 13ου αι. Η εικόνα προέρχεται από Παρεκκλήσιο των αγίων Ανδρονίκου και Αθανασίας στον Καλοπαναγιώτη. Η εικόνα που δημοσιεύτηκε από τον καθηγητή Γεώργιο Σωτηρίου το 1935 και από τον D. Talbot Rice το 1936 κλάπηκε γύρω στο 1936 και πωλήθηκε στο εξωτερικό, όπου και κατέληξε στο Ίδρυμα Charles Pankow στις ΗΠΑ. Εντοπίστηκε στον οίκο δημοπρασιών Sotheby\'s στη Νέα Υόρκη και επαναπατρίστηκε στην Κύπρο το 2007. Τώρα εκτίθεται στο Εικονοφυλάκιο της Μονής του Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστού στον Καλοπαναγιώτη.
Αρχάγγελος Μιχαήλ, 14ος αι. Ναός Παναγίας Χρυσοκουρδαλιώτισσας, Κούρδαλι. Η εικόνα συντηρήθηκε πρόσφατα. Κάτω από κακότεχνη επιζωγράφιση του 20ού αιώνα αποκαλύφθηκε μία πολύ αξιόλογη σε ποιότητα, παλαιολόγειας τεχνοτροπίας εικόνα στη Κύπρο.
Επιστήθιος σταυρός - λειψανοθήκη από ορείχαλκο, 9ος – 10ος αιώνας. Ναός Αγίου Ιωάννη Προδρόμου, Πρόδρομος. Επιστήθιος, χυτός σταυρός ο οποίος αποτελείτο από δύο αρθρωτά μέρη με εξαίρετο διάκοσμο. Στον ενδιάμεσο κενό χώρο που σχηματιζόταν, τοποθετούνταν άγια λείψανα ή τίμιο ξύλο. Σώζεται μόνο η κύρια όψη του σταυρού με τον κρίκο ανάρτησης. Στο κέντρο κυριαρχεί η μορφή του Εσταυρωμένου Χριστού, ο οποίος πλαισιώνεται σε μικρότερη κλίμακα από τις ολόσωμες μορφές της Παναγίας και του Ιωάννη, στα άκρα των πλάγιων κεραιών. Οι σταυροί αυτού του τύπου θεωρείται ότι έχουν Κωνσταντινουπολίτικη προέλευση.
Ευαγγέλιο, 1928. Ναός Αγίας Παρασκευής, Μόρφου. Προσωρινά στο Επισκοπείο Μόρφου, Ευρύχου. Το Ευαγγέλιο του ναού της Αγίας Παρασκευής Μόρφου, κλάπηκε από τους Τούρκους εισβολείς μετά το 1974 και εντοπίστηκε να πωλείται στην Κωνσταντινούπολη. Επαναπατρίσθηκε με ενέργειες του Ηγουμένου Κύκκου Νικηφόρου και της αδελφότητας της Μονής. Επιστράφηκε στον Μητροπολίτη Μόρφου . Νεόφυτο κατά τη διάρκεια των εγκαινίων της έκθεσης "Ιερά Μητρόπολις Μόρφου, 2000 Χρόνια Τέχνης και Αγιότητος", που παρουσιάστηκε στο Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου το 2000.
Στην παρούσα έκθεση θα παρουσιαστούν ακόμη φωτογραφίες από τις εργασίες συντήρησης σε εκκλησιαστικά μνημεία της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου, τα τελευταία δέκα χρόνια.
Ειδική αναφορά θα γίνει στα κατεχόμενα εκκλησιαστικά μνημεία της Μητροπόλεως Μόρφου και στις καταστροφές που υπέστησαν από τους Τούρκους εισβολείς, οι συνεχείς προσπάθειες που καταβάλλονται για τη συντήρησή τους ( Βασιλική του Αγίου Αυξιβίου στους Σόλους και Καθεδρικός Ναός του Αγίου Μάμα στη Μόρφου), καθώς και οι έρευνες εντοπισμού και επαναπατρισμού κινητών εκκλησιαστικών κειμηλίων της Μητροπόλεως από το εξωτερικό.
Την έκθεση συνδράμουν επίσης με αντικείμενα ή άλλο υλικό, η Ιερά Μητρόπολις Πάφου, το Βυζαντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ\' και το Τμήμα Αρχαιοτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η νέα έκθεση , που θα εγκαινιαστεί στις 22 Μαρτίου, θα είναι , όπως και εκείνη του 2000 με τίτλο «Ιερά Μητρόπολις Μόρφου, 2000 Χρόνια Τέχνης και Αγιότητος», είναι σαν ένα παράθυρο ανοικτό μέσα στην ψυχή μας.
«Εδώ δεν έχουμε απλά θησαυρούς αρχαιολογικής και αισθητικής αξίας. Έχουμε ψήγματα της συλλογικής μας ψυχής και μνήμης, ίχνη της μακραίωνης πορείας της Μητροπόλεώς μας μέσα στην ιστορία» , είχε τονίσει τότε ο Μόρφου Νεόφυτος.
Η Μόρφου , είχε πει , απευθύνει σε όλους μια πρόσκληση ν\' αφουγκραστούμε το λόγο της τέχνης και της αγιότητας! «Στέλλει κατ\' αρχήν ένα μήνυμα πως αν και ημικατεχόμενη, η Μόρφου δεν κάμφθηκε. Είναι εδώ! Τραυματισμένη, αλλά όρθια, αντιστέκεται, λέγοντας το δικό της λόγο. Λόγο κάλλους, και αγιότητας, γι\' αυτό λόγο πανανθρώπινο, καθολικό» σημείωνε ο κ. Νεόφυτος και πολύ εύστοχα υπογράμμιζε:
«Το μήνυμα της Μόρφου έχει όμως και μια άλλη διάσταση. Σε καμιά περίπτωση ο λόγος του κάλλους δεν μπορεί να είναι λόγος κλειστός, λόγος χωρισμού και περιχαράκωσης. Είναι λόγος που μας ανοίγει στους άλλους, λόγος οικουμενικός. Μαθητεύοντας στο ύψιστο μάθημα της ομορφιάς που κουβαλά η κληρονομιά μας, θα καταλάβουμε σιγά σιγά ότι δεν πρόκειται απλά για μουσειακά αντικείμενα, αλλά για μια γλώσσα ζωντανή και σύγχρονη. Που δεν είναι της Μόρφου, αλλά του κόσμου όλου».
Στα 13 χρόνια ως Μητροπολίτης ο κ. Νεόφυτος, Ιεράρχης με συγκινητική αγάπη και ενδιαφέρον σε θέματα διατήρησης και προβολής της ορθόδοξης πολιτιστικής μας κληρονομιάς, έχει δημιουργήσει μαζί με τους εκλεκτούς συνεργάτες του Μουσείο στον Πεδουλά , Εικονοφυλάκια στον Καλοπαναγιώτη, στη Λεμύθου, στον Πρόδρομο και στα Καμινάρια , Αρχειοφυλάκιο στην Ευρύχου για την φύλαξη παλαιών χειρογράφων και παλαιτύπων , καθώς και εικόνων και Φηφιακό Αρχείο κειμηλιών.
Ιερές εικόνες και κειμήλια της Μητροπόλεως ταξίδεψαν και παρουσιάστηκαν στο εξωτερικό, όπως το 2004 σε μεγάλη έκθεση στο Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης , την οποία άνοιξε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, και το 2010 στην έκθεση «Κύπρος: Σταυροδρόμι των Πολιτισμών» στο Μουσείο Σμισθόνιαν της Ουάσιγκτον, την οποία άνοιξε ο πρόεδρος Χριστόφιας.
Δημοσίευση: 24.02.2011, Εφημ. "Φιλελεύθερος"
