Την Κυριακή, 19 Δεκεμβρίου 2010, τελέστηκε το 3ο ετήσιο μνημόσυνο του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Α\' στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στη Λευκωσία. Του μνημοσύνου προέστη η Α.Μ. ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομος. Τον επιμνημόσυνο λόγο εκφώνησε ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Κυρηνείας κ. Παύλος.
Ακολουθεί ο επιμνημόσυνος λόγος του Πανιερωτάτου Μητροπολίτη Κυρηνείας κ. Παύλου:
"Συμπληρώνονται φέτος τρία χρόνια ἀπό τήν πρός Κύριον ἐκδημίαν τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου πρώην Κύπρου Χρυσοστόμου Α΄. Στίς 22 Δεκεμβρίου 2007 ὁ μακαριστός Πρωθιεράρχης ἐγκατέλειψε τά ἐγκόσμια μετά ἀπό πολύχρονη ἀσθένεια. Ἀνέλαβε σέ δύσκολους καιρούς τήν πηδαλιουχία τῆς ἐν Κύπρῳ Ἐκκλησίας καί ἀγωνίσθηκε μέ σθένος γιά νά παρηγορήσει καί στηρίξει τό ξεριζωμένο ποίμνιό του καί νά ἀνορθώσει τό φρόνημα τοῦ λαοῦ. Πιστός στήν ἀποστολή του, μέ τά φλογερά κηρύγματά του ἀφύπνιζε τίς συνειδήσεις ὄχι μόνο στά θέματα τῆς Πίστεως ἀλλά καί τῆς δικαίωσης τῆς μαρτυρικῆς μας νήσου. Ἀμετάθετος στόχος του ἦταν ἡ ἀποχώρηση τῶν κατοχικῶν στρατευμάτων καί ἐποίκων, ἡ ἀνεύρεση τῶν ἀγνοουμένων, ἡ ἀπελευθέρωση τῆς πατρίδας μας καί ἡ ἐπιστροφή ὅλων τῶν προσφύγων στίς πατρογονικές τους ἑστίες. Ἀγωνίσθηκε μέ φλογερό ζῆλο γιά τό κῦρος τῆς Ἐκκλησίας καί τή δικαίωση τῆς πατρίδας.
Ὡς ἀκάματος ἐργάτης τοῦ ἀμπελῶνος τοῦ Κυρίου καί ἀνυποχώρητος ἀγωνιστής ὑπέρ τῶν ἐθνικῶν δικαίων τοῦ λαοῦ, ἔπεσε ἐπί τῶν βωμῶν τῶν ἐπάλξεων. Κλονίσθηκε ἀνεπανόρθωτα ἡ ὑγεία του καί ὁδηγήθηκε πρός τόν τάφο. Καί ναί μέν ὁ ἴδιος δέν βρίσκεται σωματικά ἀνάμεσά μας, πλήν ὅμως ἡ ἀνυποχώρητη διεκδικητικότητά του γιά τήν ἀποκατάσταση τοῦ μαρτυρικοῦ λαοῦ παραμένει ζωηρά στή μνήμη μας καί μᾶς καθοδηγεῖ.
Ἰδιαιτέρως στίς δύσκολες αὐτές μέρες πού διανύουμε εἶναι ἀνάγκη νά ἀκούσουμε τήν ἀγωνιστική φωνή του γιά νά ἀντλήσουμε διδάγματα ἀπό τήν πατριωτική στάση καί ζωή του. Διότι δυστυχῶς ἡ προτεινόμενη λύση τῆς Διζωνικῆς Δικοινοτικῆς Ὁμοσπονδίας, στήν ὁποία ὁ ἴδιος μέχρι τέλους μέ σταθερότητα ἐναντιώθηκε, προβάλλεται μέ ἐμμονή ἀπό τήν πλευρά μας ὡς ἡ μόνη ἐπιλογή γιά λύση τοῦ Κυπριακοῦ.
Αὐτή ὅμως ἡ μορφή λύσης, δέν θά φέρει τήν ποθητή δικαίωση, ἀλλά τή διάλυση τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας, τοῦ μόνου ἰσχυροῦ καί ἀποτελεσματικοῦ διπλωματικοῦ ὅπλου πού ἀπέμεινε στά χέρια μας. Ἡ φυλετική καί ἄδικη αὐτή λύση τῆς Διζωνικῆς, παραβιάζει τά ἀνθρώπινα δικαιώματα, παγιώνει καί νομιμοποιεῖ τά τετελεσμένα τῆς τουρκικῆς εἰσβολῆς καί καταργεῖ τήν Κυπριακή Δημοκρατία. Ἡ ρατσιστική αὐτή λύση, ἀναβαθμίζει τό ψευδοκράτος καί στερεῖ γιά πάντα ἀπό τούς νόμιμους κατοίκους, τήν ἐπιστροφή στίς περιουσίες τους. Ἡ Διζωνική Δικοινοτική Ὁμοσπονδία οὔτε δίκαιη εἶναι, οὔτε ἑδράζεται πάνω σέ ἀρχές. Τοὐναντίον, καταπατεῖ κάθε δημοκρατική ἀρχή καί ἐγκαθιδρύει καθεστώς «ἀπαρτχάϊντ», πού ἀκόμη καί οἱ αὐτόχθονες κάτοικοι τῆς Νοτίου Ἀφρικῆς τό ἀποτίναξαν μετά βδελυγμίας. Εἰδικά, γιά μᾶς τούς πρόσφυγες, μᾶς ἀφαιρεῖ τό δικαίωμα ἰδιοκτησίας, ἐλεύθερης ἐγκατάστασης καί μᾶς στερεῖ τά πολιτικά δικαιώματα στό λεγόμενο συνιστῶν κρατίδιο. Αὐτή ἡ λύση θά εἶναι ἡ ἀπαρχή νέων δεινῶν γιά τό μαρτυρικό νησί μας, γιατί δέν θά μπορεῖ νά λειτουργήσει, ἀλλά θά καταρρεύσει σάν χάρτινος πύργος.
Ἕνεκα τῆς συνεχοῦς ἄτεγκτης στάσης τῆς Τουρκίας καί τῆς δικῆς μας λανθασμένης πορείας, οἱ συνομιλίες βρίσκονται σέ δραματικά ἀδιέξοδα, γιατί ἄρχισαν χωρίς τίς ἀπαραίτητες προϋποθέσεις. Εἶναι βαρύτατες καί ἀσήκωτες οἱ εὐθύνες τῶν χειριζομένων τό μέλλον τοῦ ἀδικημένου αὐτοῦ λαοῦ. Μέ τήν ἀδράνεια καί τήν ἡττοπαθῆ διάθεσή τους, κατάφεραν νά μετατραπεῖ τό Κυπριακό ἀπό διεθνές ἔγκλημα εἰσβολῆς καί κατοχῆς, σέ πρόβλημα διακοινοτικῆς διαφορᾶς, ἀποενοχοποιώντας ἔτσι τήν Τουρκία, ἡ ὁποία χωρίς νά ὑπολογίζει τήν Κυπριακή Δημοκρατία, συμπεριφέρεται μέ περισσή ὑπεροψία καί ἀλαζονεία. Λόγῳ τῶν δικῶν μας λανθασμένων χειρισμῶν, ὑποθάλπεται ἡ ἀδιαλλαξία της καί καθίσταται ὁ λαός μας ἔνοχος γιά ὅσα ὑποφέρει ἕνεκα τῆς συνεχιζόμενης παράνομης κατοχῆς.
Ἀντί ἡ πλευρά μας νά ἑστιάζει τόν ἀγώνα της στή διπλωματική ὑπεροχή της ὡς μέλος τῆς ΕΕ, γιατί τό πολιτικό ἀνισοζύγιο πού προσπάθησαν νά μᾶς ἐπιβάλουν μέ τήν τουρκική εἰσβολή, ἀνατράπηκε μέ τήν ἔνταξη τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας στήν ΕΕ, ἔμφοβη καί περιδεής, μέ τίς ἀπαράδεκτες παραχωρήσεις καί «γενναῖες προσφορές» της πρός τόν κατακτητῆ, παρέμεινε προσκολλημένη στό ἅρμα τῶν Ἀγγλοαμερικανῶν, ἔχοντας τή ψευδαίσθηση ὅτι μέ τή συμπεριφορά τοῦ καλοῦ παδιοῦ θά ἀποσπάσει δῆθεν τήν εὔνοια καί συμπαράστασή τους. Εἶναι προφανές ὅτι ἡ Τουρκία ἐργάζεται γιά διασφάλιση τῶν στρατηγικῶν καί ἐπεκτατικῶν της συμφερόντων. Ὅλες οἱ προσπάθειές της ἐπικεντρώνονται στήν δική της ἀποενοχοποίηση καί τήν ἀποαναγνώριση τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας.
Ἡ Τουρκία ἀπεργάζεται τήν πλήρη τουρκοποίηση τῆς Κύπρου καί μιλᾶ γιά λύση δύο κρατῶν, δύο λαῶν, δύο κυριαρχιῶν, δύο οἰκονομιῶν καί ἐπιμένει στήν ἀναγνώριση τοῦ ψευδοκράτους. Μέ τήν ἐνθάρρυνση τῆς διεθνοῦς ὑποκρισίας καί τίς ἀπαράδεκτες προτάσεις τῆς πλευρᾶς μας, ἀποκαλοῦνται οἱ σφετεριστές τῶν κατεχομένων περιουσιῶν μας ὡς χρῆστες, ἀμφισβητεῖται τό καθεστώς τῶν νομίμων ἰδιοκτητῶν καί ἀρχίζει πολύπλοκη διαδικασία ἡ ὁποία οὐδέποτε θά ὁδηγήσει στήν ἀνάκτηση τῶν περιουσιῶν τους. Ἡ πλευρά μας ὅμως, ἐξακολουθεῖ νά ἐμμένει προσκολλημένη στή λύση τῆς Διζωνικῆς, ἡ ὁποία εἶναι ἀποτυχημένη προσέγγιση πού ὁδηγεῖ μόνο σέ δραματικά ἀδιέξοδα.
Ἡ Τουρκία συνεχίζει νά προκαλεῖ τά αἰσθήματα τοῦ λαοῦ μας μέ τόν ἐξευτελισμό τῶν ἐγκλωβισμένων, τήν βεβήλωση τῶν ἱερῶν καί ὁσίων μας, τήν ἀπαγόρευση συντήρησης τῶν ἑτοιμόρροπων κατεχομένων χριστιανικῶν μνημείων μας καί τήν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας ἀπό τόν Ἐπίσκοπο Καρπασίας στήν κατεχόμενη Ἱερά Μονή τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέα. Καί ὅμως, δέν ἀκούσαμε ἀπό τούς κυβερνῶντες καμιά φωνή διαμαρτυρίας, προφανῶς μή τυχόν καί χαλάσει τό «καλό» κλῖμα τῶν συνομιλιῶν.Ὅμως μέ τίς ψευδαισθήσεις καί τούς λανθασμένους χειρισμούς δέν ἐξασφαλίζεται ἡ φυσική καί ἐθνική ἐπιβίωση τοῦ Κυπριακοῦ Ἑλληνισμοῦ.
Ἀντί νά καταγγελθεῖ ὅτι ἐξακολουθεῖ νά παραβιάζει τό Σύνταγμα τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας μέ τή συνεχιζόμενη παράνομη κατοχή, ἀφήνεται νά παρουσιάζεται ὡς ἀνεξάρτητος παρατηρητής πού μάλιστα ἐνδιαφέρεται ἔστω καί φραστικά, γιά τήν πρόοδο τῆς διαδικασίας τῶν συνομιλιῶν. Ἔπρεπε οἱ ἐγγυήτριες δυνάμεις Τουρκία καί Βρετανία μέ τή δική μας πρωτοβουλία νά πιεσθοῦν ἐπιτέλους ἀπό τή διεθνῆ Κοινότητα νά σεβασθοῦν τό ὑπ’ αὐτῶν παραβιασθέν Σύνταγμα τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας, καί ὄχι νά τίς ἀφήνουμε μέ τή σιωπή μας, ἀνενόχλητες νά συνεχίζουν νά τό ὑπονομεύουν.
Τραγική κατάληξη τῆς ἀποτυχημένης πολιτικῆς μας εἶναι ἡ τελευταία ἔκθεση τοῦ Γενικοῦ Γραμματέα τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν, ὁ οποῖος ἀποενοχοποιεῖ τήν Τουρκία, φθάνοντας στό σημεῖο νά θεωρεῖ τή στάση της ἐποικοδομητική γιά τίς διεξαγόμενες συνομιλίες καί ἐπί πλέον νά μᾶς ἀπειλεῖ καί ἐκβιάζει. Ἐπισείει τόν κίνδυνο τῆς ἀπόσυρσης τῆς εἰρηνευτικῆς δύναμης ἀπό τό νησί καί δρᾶ καί ἐνεργεῖ ἐκτός τῶν πλαισίων τῶν ἁρμοδιοτήτων του, προετοιμάζοντας, ἐμμέσως πλήν σαφῶς, ἀσφυκτικά χρονοδιαγράμματα καί ἐπιδιαιτησίες.
Ἀντί νά συμπεριφέρεται ὡς θεματοφύλακας τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτη, τῶν Ἀρχῶν καί Ἀξιῶν τοῦ ΟΗΕ, σεβόμενος τήν κυριαρχία καί ἐδαφική ἀκεραιότητα τοῦ ἀνεξαρτήτου Κράτους μέλους τῶν ΗΕ καί τῆς ΕΕ, μέ τήν ἐνθάρρυνση τῶν Ἀγγλοαμερικανῶν καί τή δική μας ὀλιγωρία, ἐπεμβαίνει κατάφωρα στά ἐσωτερικά τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας τήν ὁποία ὑποβαθμίζει, ἐξισώνοντάς την μέ τό παράνομο ψευδοκράτος, ἀφοῦ τήν χαρακτηρίζει ὡς «ἐξουσία τοῦ Νότου». Ἀντί ἡ πλευρά μας μετά τήν ἀνεπίτρεπτη αὐτή ἔκθεση νά ἀντιδράσει διαμαρτυρόμενη ἄμεσα καί δυναμικά, θεώρησε ἀντίθετα ὅτι ὑπάρχουν καί θετικά στοιχεῖα σ’ αὐτή.
Τό μόνο πού ἀνησυχεῖ τούς Ἀγγλοαμερικανούς καί τούς δικούς μας, οἱ ὁποῖοι πιστά τούς ἀκολουθοῦν, εἶναι πῶς νά πουλήσουν τή λύση στόν προδομένο λαό, ἀδιαφορώντας γιά τό περιεχόμενό της. Προσπαθοῦν ἐναγωνίως νά τόν πείσουν νά δεχθεῖ τήν Διζωνική, ἡ ὁποία οὔτε δίκαιη εἶναι, οὔτε βιώσιμη οὔτε λειτουργική. Ἡ ἐμμονή στή λύση τῆς ΔΔΟ διαιωνίζει τό ἀδιέξοδο, ὅπως αὐτό ἔχει ἀποδείξει ἡ ἱστορική πραγματικότητα. Καιρός εἶναι νά στραφοῦμε σέ συνεπεῖς καί ἰσχυρούς συμμάχους καί νά ἀπεγκλωβισθοῦμε ἀπό τή λυκοφιλία τῶν Βρετανῶν, οἱ ὁποῖοι μεθοδεύουν τήν κατάργηση τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας. Νά τούς πείσουμε δέ, ὅτι λόγῳ τῶν ἀπροκάλυπτων κινήσεών τους ἐναντίον τῶν συμφερόντων τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας θεωροῦνται ἐχθροί, καί συνεπῶς ἀνεπιθύμητοι στίς Βάσεις πού διατηροῦν σέ βάρος μας. Αὐτό ἐπιβάλλει ὁ αὐτοσεβασμός, ἡ τετράγωνη λογική καί ἡ ἐθνική ἀξιοπρέπεια.
Εἶναι καιρός οἱ κρατοῦντες νά ἀφουγκρασθοῦν ἐπιτέλους τίς ἔκδηλες ἀνησυχίες τοῦ λαοῦ καί νά μήν ὑποβαθμίζουν μέ εἰρωνική διάθεση τήν ἀποδοκιμασία του γι’ αὐτή τή μορφή λύσης, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ στόν καταποντισμό τῶν ἐλπίδων καί προσδοκιῶν του καί ἄς παύσουν νά θεωροῦν τήν ἔκφραση ἀπαρέσκειας γιά τόν κατήφορο πού ὁδηγοῦν οἱ λανθασμένες ἐνέργειές τους ὡς «ψευδοπατριωτισμό». Τό αἰσθητήριο τοῦ λαοῦ εἶναι ἀλάνθαστο καί δέν ὁδηγεῖται ἀπό εὐσεβοποθισμούς. Λόγῳ ἀκριβῶς ἔλλειψης στρατηγικῆς καί ὑψηλῶν στόχων ἀπουσιάζει ἡ ποθητή ἑνότητα μεταξύ λαοῦ καί πολιτικῆς ἡγεσίας Ὁ λαός εἶναι ἕτοιμος γιά ἑνότητα, γύρω ὅμως ἀπό ἀρχές καί ἀξίες, καί ὄχι ἀπό πρόσωπα, ὅσον ψηλά καί ἄν αὐτά βρίσκονται στήν ἐξουσία, γιατί δέν ἔχουμε προσωπολατρεία. Τότε θά εὐλογήσει καί ὁ Θεός τούς κόπους καί τίς προσπάθειές μας. Εὐσεβοποθισμοί εἶναι νά ἐπιμένουν νά συζητοῦν γιά τόν βίαιο διαμελισμό τοῦ λαοῦ λόγῳ διαφορετικῆς γλώσσας καί θρησκείας καί τήν αὐτοδιάλυση τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας καί ταυτόχρονα νά ἔχουν τήν ψευδαίσθηση ὅτι θά συγκρατήσουν τήν ἀδηφαγία τοῦ Ἀττίλα, θά ἐξημερώσουν τήν τουρκική θηριωδία καί θά διασφαλίσουν τά ἀνθρώπινα δικαιώματα.
Κανείς δέν θά μπορέσει νά ἐξαναγκάσει τήν Ἐκκλησία νά σιωπήσει καί νά μήν διακηρύττει τήν ἀλήθεια. Μπροστά στόν κίνδυνο τουρκοποίησης τῆς Κύπρου καί ἐξαφάνισης τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἡ Ἐκκλησία τῆς Κύπρου μέ ἐπικεφαλῆς τόν Ἀρχιεπίσκοπό μας δέν θά διστάσει, ὅπως καί τήν περίοδο πρό τοῦ Δημοψηφίσματος, ὅτε ἀπέρριψε τό ἐπάρατο σχέδιον Ἀνάν πού προνοοῦσε τή ΔΔΟ, νά ὑπερασπίσει μέ παρρησία τήν ἐλευθερία, τή δικαιοσύνη καί τή δημοκρατία καί νά διαφωτίζει τόν λαό καί νά τόν ὑποστηρίζει, ὥστε νά ἀπορρίψει μιά διαφαινόμενη ἄδικη λύση ἡ ὁποία θά ἐξουδετερώνει τήν φυσική καί ἐθνική μας ἐπιβίωση στό νησί μας.
Μακαριώτατε,
Ὁ ἀείμνηστος προκάτοχός σας, δέν ἔπαψε νά διακηρύττει παντοῦ ὅτι τό Κυπριακό εἶναι θέμα εἰσβολῆς καί συνεχιζόμενης παράνομης κατοχῆς. Εἶναι λοιπόν ἀνάγκη γιά ἀναπροσαρμογή τῆς μέχρι τοῦδε πολιτικῆς, χάραξη νέας ἐθνικῆς γραμμῆς, ἀλλαγή στρατηγικῆς καί ἐπανατοποθέτησης τοῦ Κυπριακοῦ ὡς διεθνοῦς ἐγκλήματος εἰσβολῆς καί κατοχῆς.
Ἀδελφοί μου,
Ἀνηφορική παραμένει ἡ πορεία μας, γεμάτη ἀπό πολλά ἐμπόδια. Σᾶς καλοῦμε σέ ἐγρήγορση. Μήν ξεγελιέστε ἀπό κούφια καί χωρίς ἀντίκρυσμα συνθήματα. Συνειδητοποιεῖστε ὅτι ἡ λεγόμενη «εὐελιξία» δέν εἶναι τίποτε ἄλλο, παρά συνεχεῖς ὑποχωρήσεις καί μονομερεῖς παραχωρήσεις πρός τόν κατακτητή, ὥστε μέ τήν ἄδικη καί ἑτεροβαρῆ συνθηκολόγηση, νά προσεγγισθοῦν οἱ τουρκικές θέσεις γιά νά συγκατανεύσει σέ λύση.
Ἐλπίζουμε στόν Κύριο καί προσευχόμαστε σ’ Αὐτόν, ὅπως χαρίζει τόν θεῖο φωτισμό στούς χειριζομένους τό Κυπριακό καί μετάνοια σέ ὅλους, ὥστε νά «ἐπιβλέψει ἱλέῳ ὄμματι ἐπί τήν κάκωσιν ἡμῶν» καί μᾶς ἐπιβραβεύσει μέ τήν πολυπόθητη ἀπελευθέρωση ἀπό τούς Τούρκους εἰσβολεῖς καί τούς ἐποίκους. Ἀμήν".